5)

17 września 1941

Litewscy żydzi trafili do gospodarstw rolnych w Mongolii, na Syberię

Londyn, 16 września (JTA) -

Kilkanaście tysięcy litewskich żydów, których ewakuowały władze sowieckie
przed rozpoczęciem niemieckiej inwazji na ten kraj, zostało rozlokowanych w
kołchozach w sowieckiej Mongolii i wschodniej Syberii, wg wiarygodnych
doniesień otrzymanych dzisiaj.

Ewakuacja żydów z Litwy zaczęła się na tydzień przed faktyczną data
inwazji. Nieznane są zasady, wg których władze sowieckie dokonują selekcji
ewakuowanych, mimo to wiadomo, że wśród nich znaleźli się
nie-komunistyczni, zajmujący się handlem i religijni żydzi. Urzędnicy
sowieccy zrobili wszystko, aby zapewnić żydowskim uchodźcom środki
niezbędne do przetrwania, wynika z raportu.

http://archive.jta.org/article/1942/02/19/2856678/uzbekistan-soviet-republic-becomes-new-home-for-hundreds-of-thousands-of-evacuated-jews

6)

19 luty 1942

Sowiecka Republika Uzbekistanu staje się nowym domem dla tysięcy
ewakuowanych żydów

Taszkient, U.S.S.R., 18 luty (JTA) -

Rozwój nowego żydowskiego centrum osiedleńczego w Sowieckiej Republice
Uzbekistanu z populacją żydów w granicach 1 mln osób przewiduje się w tym
miejscu, gdzie przybywają dziesiątki tysięcy żydów ewakuowanych z Ukrainy,
Białorusi, Krymu i innych części sowieckiego terytorium, wywiezionych przed
nazistowską inwazją na ich rodzinne miasta i kolonie (...)

Ogromna większość ewakuowanych żydów pilnie potrzebuje ubrań, butów i
bielizny, brakuje im również sprzętu domowego, gdyż nie mogli zabrać go ze
sobą podczas ewakuacji. Jednakże są dobrze zaopatrzeni w żywność. (...)

W dodatku do dziesiątek tysięcy sowieckich żydów rozproszonych w różnych
okolicach Taszkientu, Samarkandy i Ałma-Aty, są tu jeszcze dziesiątki
tysięcy żydowskich uchodźców z Polski, którzy zostali przetransportowani to
tych rejonów po tym, jak zostali uwolnieni z obozów internowania.

Polska ambasada w Moskwie zajęła się rejestracją wszystkich żydów, którzy
mają polskie paszporty, aby umożliwić im kontakt z krewnymi w Ameryce i w
Anglii, a także w celu zabezpieczenia danych o dokładnej liczbie polskich
żydów obecnie przebywających w sowieckiej Rosji jako uchodźcy.

Liczba sowieckich i polskich żydów aktualnie skoncentrowana w Uzbekistanie
szacowana jest na ok. milion. Przed wybuchem wojny mieszkało tu o. 40
tysięcy żydów, z czego większość w Taszkiencie i Samarkandzie. (...)

http://archive.jta.org/article/1942/03/25/2857122/sovietjewish-general-who-broke-nazi-blitzkrieg-will-be-immortalized-in-play

7)

25 marca 1942

sowiecko-żydowski generał, który powstrzymał nazistowski "blitzkrieg"
będzie unieśmiertelniony w sztuce

Taszkient, 24 marca (JTA) -

Lew Dowator, sowiecko-żydowski generał, który poprowadził atak Kozaków w
obwodzie rostowskim i złamał niemiecką ofensywę oraz zainicjował odwrót
nazistów na całym froncie sowieckim zostanie uwieczniony w sztuce
teatralnej (...)

Ogłoszenie, że gen Dowator będzie centralną postacią sztuki obrazującej
heroizm sowieckich żydów w walce z inwazją nazistów, zostało złożone przez
S. Michaela, znanego w skali międzynarodowej żydowskiego artysty, który
jest dyrektorem sowiecko-żydowskiego Teatru Państwowego. (...)
sowiecko-żydowski Teatr Państwowy, jaki jest teraz w Taszkiencie, gdzie
przeniesiono wszystkie główne żydowskie instytucje z Moskwy, zajmie się
również wystawieniem sztuki ukazującej wspólną walkę przeciw Hitlerowi
żydów i Polaków w okupowanej przez nazistów Polsce. (...)

http://archive.jta.org/article/1942/04/10/2857226/jews-celebrate-passover-in-soviet-russia-hoping-for-hitlers-defeat

8)

10 kwietnia 1942

żydzi świętują paschę w sowieckiej Rosji z nadzieją na pokonanie Hitlera

Moskwa, 9 kwietnia (JTA) -

Chociaż wielka liczba żydów z Moskwy została ewakuowana w bezpieczne
miejsce w Uzbekistanie w czasie, gdy armie nazistów zbliżały się do stolicy
sowietów, moskiewska synagoga chóralna była zatłoczona w ten tydzień paschy
żydami i żydówkami (...)

"...Jednocześnie jestem szczęśliwy z tej paschy i faktu, że nie cały mój
naród znalazł się pod władzą Niemców, jacy są gorsi niż Egipt tysiące lat
temu, i że miliony żydów przebywają w ZSSR, gdzie mogą cieszyć się
równością z innymi obywatelami państwa..."

TYSIĄCE ŻYDÓW ŚWIĘTUJE PASCHĘ W UZBEKISTANIE PO RAZ PIERWSZY

Doniesienia nadchodzące do Moskwy z Taszkientu stwierdzają, że dziesiątki
tysięcy żydów celebrowały paschę w Samarkandzie, Taszkiencie, Ałma-Acie
oraz innych miastach Uzbekistanu, gdzie odbyły się sedery po raz pierwszy
zorganizowane przez żydów europejskich, w tym żydów z Polski. (...)

http://archive.jta.org/article/1942/04/29/2857397/evacuated-jewish-sett-
lers-from-crimea-establish-themselves-in-siberia-on-new-land

9)

29 kwietnia 1942

Ewakuowani żydzi z Krymu tworzą sobie nowe ojczyzny na Syberii na Nowej
Ziemi

Kujbyszew, 28 kwietnia (JTA) -

Po wielu miesiącach tułaczki z przybytkiem i maszynami rolniczymi,
kilkanaście tysięcy żydowskich kołchoźników z Krymu dotarło do
Krasnojarska, na Syberii, gdzie zostaną rozmieszczeni na ziemi
przeznaczonej dla nich w obwodzie krasnojarskim.

Koloniści żydowscy, jak mówi doniesienie, zostali ewakuowani z okupowanej
przez nazistów części Krymu w taki sposób, że mieli czas na to, żeby zabrać
ze sobą swój przychówek i narzędzia gospodarskie. Zanim wyjechali ze swych
osad, podpalili zbiory na polach, aby nie dostały się one w ręce nazistów.
(...)

Wielu żydowskich kolonistów z rejonów Ukrainy obecnie pod okupacją
nazistowską osiedla się teraz w obwodzie Saratowa nad rzeką Wołga, gdzie
władze sowieckie umożliwiły im utworzenie kołchozów. Część z tych nowych
żydowskich osadników otrzymała ziemię, jaka znajdowała się w ręku
niemieckich mieszkańców przed wybuchem wojny z Niemcami.

http://archive.jta.org/article/1942/05/13/2857668/moscow-jewish-commu-
nity-takes-action-on-inquiries-of-american-jews