Modernizacja według PiS
Adam Leszczyński

W ostatnich tygodniach PiS próbuje pokazać swój pomysł na nowoczesną Polskę. Spróbujmy więc zapomnieć na chwilę o retoryce "walki z pseudoelitą", w którą jest ubrany, i potraktować go serio. Ma sens?
kongres Polska - Wielki Projekt. Wprawdzie formalnie nie był zorganizowany przez PiS, ale występowali na nim sympatyzujący z partią intelektualiści, przyszedł też Jarosław Kaczyński.

"Jest alternatywa [dla rządów PO] nie tylko w deklaracjach, ale i zgromadzonej wiedzy" - chwalił potem kongres prezes PiS .


13 czerwca na Kongresie Młodych PiS zaproponował program "Szansa dla  młodych": "Ambicji młodego pokolenia nie zaspokaja hasło >ciepłej wody w kranie <. Chcemy projektów ambitniejszych, które przyspieszą rozwój Polski".

19 czerwca na konferencji programowej PiS Kaczyński zaprezentował zaktualizowaną wersję programu z naciskiem na sprawy gospodarcze. PiS ewidentnie chce zrzucić wizerunek partii zapatrzonej w ubeckie teczki, w krzywdy komunizmu i domniemaną niesprawiedliwość Okrągłego Stołu. "Chcemy się pokazać i pokażemy się jako partia, która ma pomysł na modernizację i przyspieszenie modernizacji Polski, na to, że przestaniemy się po prostu kompromitować, bo nie potrafimy wbudować 50 kilometrów autostrady. (...) Ja bym chciał żeby to była naprawdę merytoryczna kampania i to jest moją ambicją, żeby w tej kampanii narzucić taki język" - mówił 22 czerwca w rozmowie z Moniką Olejnik w Radiu ZET europoseł Tomasz Poręba, szef kampanii PiS.

"Modernizacyjny skok" był wyzwaniem i marzeniem polskiej inteligencji od jej debiutu na historycznej scenie dwieście lat temu. Jaki pomysł na modernizację ma PiS?

Kapitalizm narodowy

W programie PiS są różne szczegółowe propozycje gospodarcze i społeczne. Nie będę się na nich skupiał: w kampanii będzie na to czas. Interesuje mnie wizja całości czy też, cytując nazwę kongresu, geneza i kształt Wielkiego Projektu. Za tym "projektem" (to słowo ma znaczenie, ale o tym za chwilę) stoi spójna wizja historii Polski i współczesnego świata. Jest ciekawa.

Ze wszystkich tekstów i wystąpień intelektualistów sprzyjających partii na kongresie Polska - Wielki Projekt największy historiozoficzny rozmach miały wystąpienia prof. Zdzisława Krasnodębskiego. Wcześniej jego artykuł "Potrzeba zbiorowej mobilizacji " z tezami, które później przedstawił na kongresie wydrukowała "Rzeczpospolita" (5 maja).

Krasnodębski przekonuje, że wyczerpał się model modernizacji przyjęty po 1989 r. (który zresztą nigdy nie działał zbyt dobrze). Według niego opierał się na dwóch filarach: "przekonaniu o zmierzchu państwa narodowego" oraz liberalizmie gospodarczym, który (znów według Krasnodębskiego) zakładał, że kapitał nie ma ojczyzny i że wystarczy Polskę otworzyć na zagraniczne inwestycje i zredukować wpływ państwa na gospodarkę, a szybko dogonimy Zachód. Oba te przekonania okazały się iluzją, co dobitnie ujawnił kryzys, kiedy zagraniczni kapitaliści zaczęli wypompowywać pieniądze ze swoich polskich oddziałów. Dziś - znów według Krasnodębskiego - tę "imitacyjną modernizację" zastąpiła postpolityka, czyli czysta, cyniczna gra o władzę, w której o nic więcej niż władza nie chodzi i której kwintesencją jest działanie PO i postawa popierających ją elit.

Przedstawiam te poglądy najbardziej życzliwie, jak potrafię - chociaż właściwie każdy element tego opisu wydaje mi się czystą ideologiczną projekcją. Polska po 1989 r. nigdy np. nie była krajem szczególnie liberalnym, jeśli popatrzymy na realia, a nie na retorykę. Przez budżet państwa przechodziło blisko 40 proc. PKB, czyli około umiarkowanie liberalnej europejskiej średniej (w USA podatki to mniej więcej 20 proc. PKB).

U nas w dodatku ogromne sektory gospodarki takie jak górnictwo czy energetyka pozostawały pod kontrolą państwa z bardzo zresztą mizernym pożytkiem dla kogokolwiek poza świetnie zarabiającymi działaczami związkowymi i kolegami polityków wszystkich partii obsiadającymi rady nadzorcze. Rzeczywiście w latach 90. dużo było zachwytów nad "niewidzialną ręką rynku". Jak bardzo były na wyrost, dowiódł chociażby kryzys. Od liberalnego gadania do liberalnej praktyki droga jednak dłuższa, niż się wydaje, i nigdy żeśmy tak daleko na niej nie zaszli. Itd., itp.: właściwie taki komentarz można dopisać do każdego zdania Krasnodębskiego.

Zostawmy jednak na chwilę polemikę: wróćmy do wizji. Co - wychodząc z takiego opisu przeszłości - profesor z Bremy proponuje na przyszłość? "Koniec imitacji, teraz wielki projekt (..) Polska musi się stać się wielkim projektem, o ile musi [ma?] istnieć" - mówił na kongresie (cytuję za wystąpieniami, które można obejrzeć na YouTubie). I jeszcze: "Nie można dokonać modernizacji bez zbiorowej mobilizacji".

Ktoś jednak w tej mobilizacji przeszkadza. Ktoś Polakom rzuca kłody pod nogi. Kto? Pseudoelita, która rządzi dzięki medialnym sztuczkom i która "odmawia wszelkiej dyskusji o problemach" oraz "sprowadza dyskusję do happeningu". Żeby dokonać modernizacyjnego skoku, należy więc "ograniczyć władzę tych grup, które nie są zainteresowane Polską" oraz - jak można się domyślać, chociaż to nie jest powiedziane do końca - dokonać jakiś zasadniczych zmian w stosunkach własności ("nie odzyskamy suwerenności, nie odzyskując władzy gospodarczej").

"Ograniczanie władzy grup niezainteresowanych Polską" i "odzyskiwanie suwerenności gospodarczej" trąci oczywiście autorytaryzmem. Krasnodębski spieszy tłumaczyć, że nie o to mu chodzi (cytuję tym razem za "Rzeczpospolitą"): "Ograniczenia samowoli elit dokonać można, po pierwsze, przez różne formy obywatelskiego protestu i nacisku. Po drugie, przez umacnianie i tworzenie alternatywnych instytucji, stowarzyszeń i organizacji, w tym >drugiego obiegu < medialnego. (...) Patriotyzm gospodarczy oznacza promocję polskiego kapitalizmu, z aktywnym udziałem państwa w pobudzaniu rozwoju wybranych dziedzin przemysłu".

Nasi ojcowie narodu

Oto i recepta. I jeszcze jeden drobiazg. Do tej "zbiorowej mobilizacji" potrzebne jest oczywiście według Krasnodębskiego wzmocnienie władzy, tyle że sprawowanej już przez tych, co trzeba, a nie antypolską PO. Pisze: "Dzięki wzmocnieniu wewnętrznemu, które powinno zaowocować nową konstytucją, będziemy mogli prowadzić politykę zagraniczną zgodną z polską >racją stanu <. Racja stanu zakłada, że istnieje nadrzędne dobro, któremu podporządkowane są interesy poszczególnych jednostek".

Gdzieś to już wszystko słyszałem - nie, nie u Władysława Gomułki. Od kilku lat piszę książkę o ideologiach rozwoju gospodarczego w krajach zacofanych po 1945 r. Ideologia modernizacyjna PiS i jego intelektualnych sojuszników jest uderzająco podobna do pomysłów wielu ojców założycieli nowych, postkolonialnych krajów takich jak Kwame Nkrumah z Ghany; przykładów można jednak wyliczyć znacznie więcej.

Ci ludzie oczywiście wierzyli wtedy w różne wersje socjalizmu, bo też cały świat włącznie ze sporą częścią Zachodu wierzył w latach 50. i 60. w socjalizm. Uważali, że ich dziejowym zadaniem jest stanąć na czele małej narodowej elity, która zmodernizuje biedny, rolniczy i dopiero niedawno wyzwolony od panowania kolonialnych potęg kraj. Sądzili, że nie mogą liczyć na międzynarodowy kapitał, bo on dba tylko o swoje interesy (albo interesy swoich metropolii). Ponieważ w krajach postkolonialnych własnego kapitału nie było, szukali rozwiązań etatystycznych. Stąd - a nie tylko z wiary w socjalizm - brało się "promowanie narodowego kapitalizmu" oraz rozmaite gigantyczne państwowe inwestycje przemysłowe. Podobnie jak prof. Krasnodębski postkolonialni przywódcy wierzyli, że do modernizacyjnego skoku potrzebna jest "zbiorowa mobilizacja".

Zamieńmy tylko "polskość" na "afrykańskość" i nawet retoryka staje się bardzo podobna.

W taką ideologię wbudowany jest oczywiście autorytarny element. Demokracja, jak dobrze wiemy, jest rozgadana, skłócona i przez to trudno często jej zebrać się do wielkich, wieloletnich przedsięwzięć, takich jak autostrady i elektrownie atomowe (to nie tylko polski przypadek, chociaż nam wychodzi to szczególnie słabo). Postkolonialni "ojcowie narodu" zaczynali zwykle jako demokraci. Szybko jednak - kiedy pojawiały się problemy, a zawsze pojawiały się problemy - zaczynali myśleć z irytacją: "My robimy wielki dziejowy projekt, a opozycja tylko przeszkadza w zbiorowej mobilizacji". W istocie też wiele postkolonialnych krajów szybko zmierzało w stronę rządów silnej ręki.

Można oczywiście szukać dla tego pomysłu jeszcze starszych, polskich korzeni. Myślenie w kategoriach elity, której celem jest budowa nowoczesnego narodu, to już przecież tajna Liga Narodowa Romana Dmowskiego z przełomu XIX i XX w. Ideowe źródła pisowskiego myślenia o nowoczesności nie są więc ani bardzo świeże, ani bardzo sympatyczne.

Wielkie projekty się nie udają

Fundamentalny kłopot z tym wielkim projektem jest jeszcze jeden: zwykle nie wychodził. Być może da się podać kilka przykładów krajów azjatyckich, w których odgórna modernizacja prowadzona przez elitę przyniosła wzrost PKB i poziomu życia. Z bliższego Europie kręgu kulturowego trudno jednak o przykład pozytywny. Przykłady z reszty świata to bez wyjątku mniejsze i większe porażki.

Znany amerykański antropolog kultury James C. Scott, profesor na Yale University, napisał kilkanaście lat temu książkę o tym, dlaczego takie projekty się nie udają ("Seeing like a state. How Certain Schemes to Improve the Human Condition Have Failed", Yale University Press, 1998). Grzechem modernizacyjnych elit jest traktowanie nowoczesności jako supermarketu, z którego mogą wybierać dla swojego narodu dowolne towary.

Elity krajów peryferyjnych zawsze miały dwuznaczny stosunek do Zachodu. Z jednej strony miały wobec niego kompleksy, podziwiały jego siłę militarną, gospodarkę i zazdrościły wysokiego poziomu życia; z drugiej zaś często uważały go za kramarski, skomercjalizowany i amoralny (często dosłownie - seksualnie rozwiązły i propagujący niemoralny styl życia). Dlatego peryferyjne projekty modernizacyjne były selektywne. Mówiono np. "będziemy budować gospodarkę przemysłową, ale zachowamy naszą afrykańskość" (można tu podstawić "polskość" czy "arabskość"). Dziś PiS mówi naprawdę to samo: "Bierzemy z Zachodu ich autostrady i ich technologię, ale nie chcemy związków jednopłciowych, pornografii czy in vitro".

To nie zadziała. Nigdy nie działało. Nowoczesność zawsze okazywała się mniej możliwa do zaplanowania, niż się intelektualistom z krajów postkolonialnych wydawało. Nie chcę przez to powiedzieć, że małżeństwa gejowskie i autostrady dostaje się w pakiecie i nie można mieć jednego bez drugiego. Chodzi o coś innego: nowoczesne społeczeństwo jest sumą drobnych, indywidualnych ludzkich decyzji - czy mieć dzieci, a jeśli tak, to ile; czy wysłać je na studia; czy wyjechać za granicę za pracą; czy wziąć ślub; czy otworzyć stragan z warzywami, czy rozkręcać jakiś biznes w internecie. Politycy mają pewien wpływ na te decyzje, ale jest on bardzo, bardzo ograniczony. Myśleć, że jest inaczej, to ulegać aroganckiemu złudzeniu.

Dlatego mówienie o nowoczesnej Polsce w kategoriach zaplanowanego przez elitę wielkiego projektu jest rozpaczliwie anachroniczne. Należy do tej samej historycznej epoki co telegraf i maszyna parowa. Największą partię opozycyjną w Polsce powinno być stać na coś bliższego naszym czasom.




Więcej... http://wyborcza.pl/1,76498,9841479,Modernizacja_wedlug_PiS.html#ixzz1QPZErKn3



Przemek

--

"Szczególnie "masz błoto na twarzy, ty wielka hańbo" i "masz krew na twarzy
ty wielka hańbo" ryczące z głośników podczas gdy prezes plącze się pomiędzy
młodzieżówką było widokiem godnym najwyższych ukłonów poszanowania dla
profesjonalistów z PIS. No może jeszcze "Chłopie ty jesteś stary i biedny.

Wydaje się, że Kaczyński mógłby zniszczyć Platformę tylko w jeden jedyny sposób: wstępując do niej."

On Sun, 26 Jun 2011 21:30:17 +0200, Przemysław W <BroĂąmy RP przed  <pisem@...pl> wrote:

Modernizacja według PiS
Adam Leszczyński

W ostatnich tygodniach PiS prĂłbuje pokazać swĂłj pomysł na nowoczesną  Polskę. SprĂłbujmy więc zapomnieć na chwilę o retoryce "walki z  pseudoelitą", w ktĂłrą jest ubrany, i potraktować go serio. Ma sens?
kongres Polska - Wielki Projekt. Wprawdzie formalnie nie był  zorganizowany przez PiS, ale występowali na nim sympatyzujący z partią  intelektualiści, przyszedł teĹź Jarosław Kaczyński.

"Jest alternatywa [dla rządĂłw PO] nie tylko w deklaracjach, ale i  zgromadzonej wiedzy" - chwalił potem kongres prezes PiS .


13 czerwca na Kongresie Młodych PiS zaproponował program "Szansa dla   młodych": "Ambicji młodego pokolenia nie zaspokaja hasło >ciepłej wody  w kranie <. Chcemy projektĂłw ambitniejszych, ktĂłre przyspieszą rozwĂłj  Polski".

19 czerwca na konferencji programowej PiS Kaczyński zaprezentował  zaktualizowaną wersję programu z naciskiem na sprawy gospodarcze. PiS  ewidentnie chce zrzucić wizerunek partii zapatrzonej w ubeckie teczki, w  krzywdy komunizmu i domniemaną niesprawiedliwość Okrągłego Stołu.  "Chcemy się pokazać i pokaĹźemy się jako partia, ktĂłra ma pomysł na  modernizację i przyspieszenie modernizacji Polski, na to, Ĺźe  przestaniemy się po prostu kompromitować, bo nie potrafimy wbudować 50  kilometrĂłw autostrady. (...) Ja bym chciał Ĺźeby to była naprawdę  merytoryczna kampania i to jest moją ambicją, Ĺźeby w tej kampanii  narzucić taki język" - mĂłwił 22 czerwca w rozmowie z Moniką Olejnik w  Radiu ZET europoseł Tomasz Poręba, szef kampanii PiS.

"Modernizacyjny skok" był wyzwaniem i marzeniem polskiej inteligencji od  jej debiutu na historycznej scenie dwieście lat temu. Jaki pomysł na  modernizację ma PiS?

Kapitalizm narodowy

W programie PiS są róşne szczegółowe propozycje gospodarcze i społeczne.  Nie będę się na nich skupiał: w kampanii będzie na to czas. Interesuje  mnie wizja całości czy teĹź, cytując nazwę kongresu, geneza i kształt  Wielkiego Projektu. Za tym "projektem" (to słowo ma znaczenie, ale o tym  za chwilę) stoi spĂłjna wizja historii Polski i współczesnego świata.  Jest ciekawa.

Ze wszystkich tekstĂłw i wystąpień intelektualistĂłw sprzyjających partii  na kongresie Polska - Wielki Projekt największy historiozoficzny rozmach  miały wystąpienia prof. Zdzisława Krasnodębskiego. Wcześniej jego  artykuł "Potrzeba zbiorowej mobilizacji " z tezami, ktĂłre później  przedstawił na kongresie wydrukowała "Rzeczpospolita" (5 maja).

Krasnodębski przekonuje, Ĺźe wyczerpał się model modernizacji przyjęty po  1989 r. (ktĂłry zresztą nigdy nie działał zbyt dobrze). Według niego  opierał się na dwĂłch filarach: "przekonaniu o zmierzchu państwa  narodowego" oraz liberalizmie gospodarczym, ktĂłry (znĂłw według  Krasnodębskiego) zakładał, Ĺźe kapitał nie ma ojczyzny i Ĺźe wystarczy  Polskę otworzyć na zagraniczne inwestycje i zredukować wpływ państwa na  gospodarkę, a szybko dogonimy ZachĂłd. Oba te przekonania okazały się  iluzją, co dobitnie ujawnił kryzys, kiedy zagraniczni kapitaliści  zaczęli wypompowywać pieniądze ze swoich polskich oddziałów. Dziś - znĂłw  według Krasnodębskiego - tę "imitacyjną modernizację" zastąpiła  postpolityka, czyli czysta, cyniczna gra o władzę, w ktĂłrej o nic więcej  niĹź władza nie chodzi i ktĂłrej kwintesencją jest działanie PO i postawa  popierających ją elit.

Przedstawiam te poglądy najbardziej Ĺźyczliwie, jak potrafię - chociaĹź  właściwie kaĹźdy element tego opisu wydaje mi się czystą ideologiczną  projekcją. Polska po 1989 r. nigdy np. nie była krajem szczegĂłlnie  liberalnym, jeśli popatrzymy na realia, a nie na retorykę. Przez budĹźet  państwa przechodziło blisko 40 proc. PKB, czyli około umiarkowanie  liberalnej europejskiej średniej (w USA podatki to mniej więcej 20 proc.  PKB).

U nas w dodatku ogromne sektory gospodarki takie jak gĂłrnictwo czy  energetyka pozostawały pod kontrolą państwa z bardzo zresztą mizernym  poĹźytkiem dla kogokolwiek poza świetnie zarabiającymi działaczami  związkowymi i kolegami politykĂłw wszystkich partii obsiadającymi rady  nadzorcze. Rzeczywiście w latach 90. duĹźo było zachwytĂłw nad  "niewidzialną ręką rynku". Jak bardzo były na wyrost, dowiĂłdł chociaĹźby  kryzys. Od liberalnego gadania do liberalnej praktyki droga jednak  dłuĹźsza, niĹź się wydaje, i nigdy Ĺźeśmy tak daleko na niej nie zaszli.  Itd., itp.: właściwie taki komentarz moĹźna dopisać do kaĹźdego zdania  Krasnodębskiego.

Zostawmy jednak na chwilę polemikę: wróćmy do wizji. Co - wychodząc z  takiego opisu przeszłości - profesor z Bremy proponuje na przyszłość?  "Koniec imitacji, teraz wielki projekt (..) Polska musi się stać się  wielkim projektem, o ile musi [ma?] istnieć" - mĂłwił na kongresie  (cytuję za wystąpieniami, ktĂłre moĹźna obejrzeć na YouTubie). I jeszcze:  "Nie moĹźna dokonać modernizacji bez zbiorowej mobilizacji".

Ktoś jednak w tej mobilizacji przeszkadza. Ktoś Polakom rzuca kłody pod  nogi. Kto? Pseudoelita, ktĂłra rządzi dzięki medialnym sztuczkom i ktĂłra  "odmawia wszelkiej dyskusji o problemach" oraz "sprowadza dyskusję do  happeningu". Ĺťeby dokonać modernizacyjnego skoku, naleĹźy więc  "ograniczyć władzę tych grup, ktĂłre nie są zainteresowane Polską" oraz -  jak moĹźna się domyślać, chociaĹź to nie jest powiedziane do końca -  dokonać jakiś zasadniczych zmian w stosunkach własności ("nie odzyskamy  suwerenności, nie odzyskując władzy gospodarczej").

"Ograniczanie władzy grup niezainteresowanych Polską" i "odzyskiwanie  suwerenności gospodarczej" trąci oczywiście autorytaryzmem. Krasnodębski  spieszy tłumaczyć, Ĺźe nie o to mu chodzi (cytuję tym razem za  "Rzeczpospolitą"): "Ograniczenia samowoli elit dokonać moĹźna, po  pierwsze, przez róşne formy obywatelskiego protestu i nacisku. Po  drugie, przez umacnianie i tworzenie alternatywnych instytucji,  stowarzyszeń i organizacji, w tym >drugiego obiegu < medialnego. (...)  Patriotyzm gospodarczy oznacza promocję polskiego kapitalizmu, z  aktywnym udziałem państwa w pobudzaniu rozwoju wybranych dziedzin  przemysłu".

Nasi ojcowie narodu

Oto i recepta. I jeszcze jeden drobiazg. Do tej "zbiorowej mobilizacji"  potrzebne jest oczywiście według Krasnodębskiego wzmocnienie władzy,  tyle Ĺźe sprawowanej juĹź przez tych, co trzeba, a nie antypolską PO.  Pisze: "Dzięki wzmocnieniu wewnętrznemu, ktĂłre powinno zaowocować nową  konstytucją, będziemy mogli prowadzić politykę zagraniczną zgodną z  polską >racją stanu <. Racja stanu zakłada, Ĺźe istnieje nadrzędne dobro,  ktĂłremu podporządkowane są interesy poszczegĂłlnych jednostek".

Gdzieś to juĹź wszystko słyszałem - nie, nie u Władysława Gomułki. Od  kilku lat piszę książkę o ideologiach rozwoju gospodarczego w krajach  zacofanych po 1945 r. Ideologia modernizacyjna PiS i jego  intelektualnych sojusznikĂłw jest uderzająco podobna do pomysłów wielu  ojcĂłw załoĹźycieli nowych, postkolonialnych krajĂłw takich jak Kwame  Nkrumah z Ghany; przykładĂłw moĹźna jednak wyliczyć znacznie więcej.

Ci ludzie oczywiście wierzyli wtedy w róşne wersje socjalizmu, bo teĹź  cały świat włącznie ze sporą częścią Zachodu wierzył w latach 50. i 60.  w socjalizm. UwaĹźali, Ĺźe ich dziejowym zadaniem jest stanąć na czele  małej narodowej elity, ktĂłra zmodernizuje biedny, rolniczy i dopiero  niedawno wyzwolony od panowania kolonialnych potęg kraj. Sądzili, Ĺźe nie  mogą liczyć na międzynarodowy kapitał, bo on dba tylko o swoje interesy  (albo interesy swoich metropolii). PoniewaĹź w krajach postkolonialnych  własnego kapitału nie było, szukali rozwiązań etatystycznych. Stąd - a  nie tylko z wiary w socjalizm - brało się "promowanie narodowego  kapitalizmu" oraz rozmaite gigantyczne państwowe inwestycje przemysłowe.  Podobnie jak prof. Krasnodębski postkolonialni przywĂłdcy wierzyli, Ĺźe do  modernizacyjnego skoku potrzebna jest "zbiorowa mobilizacja".

Zamieńmy tylko "polskość" na "afrykańskość" i nawet retoryka staje się  bardzo podobna.

W taką ideologię wbudowany jest oczywiście autorytarny element.  Demokracja, jak dobrze wiemy, jest rozgadana, skłócona i przez to trudno  często jej zebrać się do wielkich, wieloletnich przedsięwzięć, takich  jak autostrady i elektrownie atomowe (to nie tylko polski przypadek,  chociaĹź nam wychodzi to szczegĂłlnie słabo). Postkolonialni "ojcowie  narodu" zaczynali zwykle jako demokraci. Szybko jednak - kiedy pojawiały  się problemy, a zawsze pojawiały się problemy - zaczynali myśleć z  irytacją: "My robimy wielki dziejowy projekt, a opozycja tylko  przeszkadza w zbiorowej mobilizacji". W istocie teĹź wiele  postkolonialnych krajĂłw szybko zmierzało w stronę rządĂłw silnej ręki.

MoĹźna oczywiście szukać dla tego pomysłu jeszcze starszych, polskich  korzeni. Myślenie w kategoriach elity, ktĂłrej celem jest budowa  nowoczesnego narodu, to juĹź przecieĹź tajna Liga Narodowa Romana  Dmowskiego z przełomu XIX i XX w. Ideowe ĹşrĂłdła pisowskiego myślenia o  nowoczesności nie są więc ani bardzo świeĹźe, ani bardzo sympatyczne.

Wielkie projekty się nie udają

Fundamentalny kłopot z tym wielkim projektem jest jeszcze jeden: zwykle  nie wychodził. Być moĹźe da się podać kilka przykładĂłw krajĂłw  azjatyckich, w ktĂłrych odgĂłrna modernizacja prowadzona przez elitę  przyniosła wzrost PKB i poziomu Ĺźycia. Z bliĹźszego Europie kręgu  kulturowego trudno jednak o przykład pozytywny. Przykłady z reszty  świata to bez wyjątku mniejsze i większe poraĹźki.

Znany amerykański antropolog kultury James C. Scott, profesor na Yale  University, napisał kilkanaście lat temu książkę o tym, dlaczego takie  projekty się nie udają ("Seeing like a state. How Certain Schemes to  Improve the Human Condition Have Failed", Yale University Press, 1998)..  Grzechem modernizacyjnych elit jest traktowanie nowoczesności jako  supermarketu, z ktĂłrego mogą wybierać dla swojego narodu dowolne towary.

Elity krajĂłw peryferyjnych zawsze miały dwuznaczny stosunek do Zachodu.  Z jednej strony miały wobec niego kompleksy, podziwiały jego siłę  militarną, gospodarkę i zazdrościły wysokiego poziomu Ĺźycia; z drugiej  zaś często uwaĹźały go za kramarski, skomercjalizowany i amoralny (często  dosłownie - seksualnie rozwiązły i propagujący niemoralny styl Ĺźycia).  Dlatego peryferyjne projekty modernizacyjne były selektywne. MĂłwiono np.  "będziemy budować gospodarkę przemysłową, ale zachowamy naszą  afrykańskość" (moĹźna tu podstawić "polskość" czy "arabskość"). Dziś PiS  mĂłwi naprawdę to samo: "Bierzemy z Zachodu ich autostrady i ich  technologię, ale nie chcemy związkĂłw jednopłciowych, pornografii czy in  vitro".

To nie zadziała. Nigdy nie działało. Nowoczesność zawsze okazywała się  mniej moĹźliwa do zaplanowania, niĹź się intelektualistom z krajĂłw  postkolonialnych wydawało. Nie chcę przez to powiedzieć, Ĺźe małżeństwa  gejowskie i autostrady dostaje się w pakiecie i nie moĹźna mieć jednego  bez drugiego. Chodzi o coś innego: nowoczesne społeczeństwo jest sumą  drobnych, indywidualnych ludzkich decyzji - czy mieć dzieci, a jeśli  tak, to ile; czy wysłać je na studia; czy wyjechać za granicę za pracą;  czy wziąć ślub; czy otworzyć stragan z warzywami, czy rozkręcać jakiś  biznes w internecie. Politycy mają pewien wpływ na te decyzje, ale jest  on bardzo, bardzo ograniczony. Myśleć, Ĺźe jest inaczej, to ulegać  aroganckiemu złudzeniu.

Dlatego mĂłwienie o nowoczesnej Polsce w kategoriach zaplanowanego przez  elitę wielkiego projektu jest rozpaczliwie anachroniczne. NaleĹźy do tej  samej historycznej epoki co telegraf i maszyna parowa. Największą partię  opozycyjną w Polsce powinno być stać na coś bliĹźszego naszym czasom.




Więcej...  http://wyborcza.pl/1,76498,9841479,Modernizacja_wedlug_PiS.html#ixzz1QPZErKn3

Widze ze dalej wyjadasz parujace kloce michnikowi prosto z dupy przemol?
Smakuje ci?

Oczywiscie tego gowna co wkleiles powyzej NIE czytalem.

Jaksa