Najwyższa Izba Kontroli zbadała rozstrzyganie przetargów przez Generalną
Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Z raportu Izby wynika m.in., że GDDKiA
czyniła to głównie na podstawie kryterium najniższej ceny. "Przy dużej
konkurencji na rynku prowadziło to niekiedy do składania ofert poniżej
realnych kosztów budowy" - czytamy w raporcie.

Jak podkreśla NIK, skutkiem takiego rozstrzygania przetargów był
wydłużający się czas inwestycji lub ich przerwanie. Według NIK o interesy
inwestora GDDKiA na ogół dbała rzetelnie, w umowach zabrakło jednak
odpowiednich zabezpieczeń dla podwykonawców.

Jak zauważyła NIK, GDDKiA dość łagodnie podchodziła do posiadania środków
własnych przez wykonawców ubiegających się o kontrakt. M.in. za takie
uważała nawet oświadczenie banku o gotowości do kredytowania firmy. Zdaniem
NIK, nie pozwalało to na wyeliminowanie z postępowań firm znajdujących się
w trudnej sytuacji finansowej.

"Tak było np. z konsorcjum, któremu przewodniczyły Dolnośląskie Surowce
Skalne, ubiegające się o dokończenie po chińskim wykonawcy odcinków A2" -
czytamy w raporcie. Kontrolerzy NIK zwrócili uwagę na to, że choć GDDKiA
wiedziała o trudnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, to zostało ono
wpuszczone na plac budowy, co zakończyło się upadłością, a w konsekwencji
GDDKiA musiała spłacić podwykonawców.

Równocześnie NIK pozytywnie oceniła sam proces przygotowywania inwestycji.
Z raportu wynika, że "oddziały GDDKiA na ogół rzetelnie sporządzały wnioski
o pozwolenie na budowę i wydawały zezwolenia na realizację inwestycji
drogowej". Kontrolerzy NIK zaznaczyli również, że w umowach z wykonawcami
dobrze zabezpieczono interesy inwestora "precyzyjnie określono obowiązki i
uprawnienia stron, terminy płatności, kary umowne, okresy gwarancji oraz
zabezpieczenie należytego wykonania umowy".

Zbyt małe zabezpeiczenie

Zastrzeżenia NIK dotyczą wysokości zabezpieczenia należytego wykonania
umowy, które ustalano na poziomie 5 proc. ceny całkowitej podanej w
ofercie. Zdaniem Izby należało w tej sytuacji zastosować stawkę 10 proc. W
umowach zabrakło natomiast odpowiednich zabezpieczeń chroniących
podwykonawców, zwłaszcza w wypadku niewywiązywania się przez wykonawców ze
zobowiązań płatniczych.

W latach 2008-2011 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wydała
prawie 79 mld zł na budowę 1371 km nowych i modernizację starych dróg.
Nakłady te zostały częściowo refundowane ze środków unijnych. Łącznie z I
półroczem 2012 r. kwota refundacji wyniosła 19,3 mld zł. W wyniku różnych
okoliczności środki unijne zostały zmniejszone o 464 mln zł. GDDKiA ma
jednak szansę wykorzystać te pieniądze na budowę innych dróg, pod
warunkiem, że rozpocznie inwestycje w 2013 roku.

PAP