RAPORT O STANIE RZECZYPOSPOLITEJ

Niniejszy dokument zostal przyjety uchwala Rady Politycznej Prawa i Sprawiedliwosci w styczniu 2011


Dobroczyncy z Platformy

Jakie cele realizowala PO zmieniajac zasady wydatkowania srodkĂłw na inwestycje? Po pierwsze, chodzilo o taka weryfi kacje rozkladu terytorialnego inwestycji, by odpowiadal on interesom
PO, a wiec te regiony Polski, gdzie przewage ma PiS nie mogly otrzymac za duzo. Po drugie, chodzilo o to, by darczynca byl nowy rzad, nowa partia rzadzaca, by wladza rozdawnicza, nawet dzialajac wstecz, znalazla sie w ich rekach. W niektórych wypadkach do wstrzymanej inwestycji wracano, i to bez zadnych realnych zmian, ale dobroczynca byla juz inna reka – PO. Za tymi dzialaniami kryla sie tez pewna koncepcja rozwoju, zwana olaryzacyjno-dyfuzyjna. Polegala ona na koncentracji srodków na terenach i w osrodkach najbogatszych, które maja sie rozwijac jeszcze szybciej niz dotychczas, a z czasem doprowadzic do rozprzestrzeniania sie, czyli dyfuzji rozwoju. Mówiac prostym jezykiem, taki osrodek mial byc lokomotywa rozwoju.

Ta koncepcja jest nie tylko niesprawiedliwa, ale tez sprzeczna,przynajmniej z punktu widzenia dziesiatek milionów Polaków, z zasada „tu i teraz” gloszona przez premiera. Biedniejsze regiony, a wiec i ich mieszkancy, maja bowiem czekac na rozwój bardzo dlugo. Choc koncepcja ta jest uzasadniona argumentami porównawczymi, np. odwolaniem sie do modelu rozwoju Hiszpanii (trzy silne osrodki rozwoju: Madryt, Barcelona, Sewilla), to ma tez ona wyrazne aspekty polityczne, gdyz jej autorzy moga zakladac juz w dluzszej perspektywie, a nie tylko doraznie, ze rozwijajace sie szybko i bogate metropolie beda aktywnie popierac rzadzacych, i to przy znacznie wiekszej frekwencji wyborczej w porównaniu z frekwencja na terenach ubozszych, co pozwoli na utrwalenie ich wladzy.


Praktycznym wyrazem opisanej tendencji byla propozycja PO i PSL zmiany aktualnej strategii rozwoju Polski na lata 2007-2013 i nastawienie jej przede wszystkim na procesy globalizacji. Koncentrowala sie ona na przystapieniu do strefy euro i pakiecie klimatycznym. Oznaczalo to zmniejszenie wydatków na zrównowazony rozwój, co znalazlo szczególny wyraz w strategii na lata 2013-2020, która przyjal rzad. Na konkurencyjnosc, czyli na duze osrodki, przeznaczono 67 proc. srodków, a na wyrównanie rozwoju tylko 30 proc. Po roku 2008, gdy rezygnacja z realizacji nowych projektów przyczynila sie do zmniejszenia tempa wzrostu PKB, które z pewnoscia przekroczyloby 5 proc., a byc moze nawet, uwzgledniajac echo wydatków inwestycyjnych, doszloby do 6 proc., nastapilo pewne przyspieszenie wykorzystania funduszy. Stosowano jednak rózne chwyty zmierzajace do tego, by za wydane srodki uznac te, które w ogóle nie zostaly jeszcze uzyte, np. utworzono specjalne konto w BGK, na które wladze wojewódzkie moga przekazywac srodki i sa one zaliczane do wydanych. Dlatego dane z UE o 25-proc. zaawansowaniu wydatkowania srodków sa nieprecyzyjne, a niejasny obraz poglebia jeszcze to, ze liczone sa wedlug pobranych zaliczek. Trudno powiedziec, jaki jest rzeczywisty stopien zaawansowania wydatków na poczatku piatego roku perspektywy 2007-2013. Nawet liczac wedlug zasady n+2, czyli z perspektywy dziewieciu lat, zawansowanie wydatków jest niewielkie. Zwraca tez uwage ogromna koncentracja srodków od 2011 roku. Nie ulega watpliwosci, ze chodzi tu o cele wyborcze – kupowanie poparcia. Latwiej jest zweryfikowac dane dotyczace zaawansowania prac w dziedzinie infrastruktury drogowej, gdzie PO mialo odnosic oszalamiajace sukcesy. Obowiazywal tu plan z 2007 roku, czyli przygotowany za rzadów PiS. W latach 2008-2012 przewidywal on wydanie 108 mld zl na budowe dróg i 13 mld zl na ich utrzymanie. Plan ten zostal wstepnie zredukowany przez rzad PO o 11 mld zl, a jego wykonanie bylo nastepujace: w 2008 roku 13,4 mld zl zamiast planowanych 21 mld zl, w 2009 roku 18 mld zl zamiast 30 mld zl, a w 2010 roku 18,5 mld zl zamiast 31 mld zl. Zrealizowano wiec ledwie nieco ponad 60 proc. planowanych wydatków.