| Data: 2011-04-23 15:00:05 | |
| Autor: BigTyran | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
Witam,
pozwolę sobie zadać pytanie natury językowej: skąd wzięła się nazwa Jesioniki? Czy ma jakieś korzenie historyczne? Jeżeli tak, to czy nie jest to jakiś anachroninzm na siłę utrzymywany przy życiu? A skąd u mnie takie wątpliwości? Mieszkając na Opolszczyźnie, która bądź co bądź jest regionem bezpośrednio sąsiadującym z tymi górami, w mowie potocznej czy też lokalnych publikacjach prasowych nigdy nie spotkałem się z wersją JESIONIKI. Czy zatem nie jest wytwór jakiejś "Komisji Do Nazywania Wszystkiego Po Swojemu"? Jeżeli błądzę - proszę o naprostowanie. Wujkom Dobra Rada z góry dziękuję za odsyłanie mnie do Search Engines - zanim napisałem tego posta poszperałem nieco. Co prawda piszą coś na ten temat na http://www.dalekieobserwacje.eu/?p=11067, ale jestem zainteresowany odpowiedzią bardziej autorytywną. A tak przy okazji - wszystkim preclowiczom - Smacznego Jajka życzę :-) BigTyran |
|
| Data: 2011-04-24 08:58:03 | |
| Autor: Ludek Vasta | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
On 24/04/2011 00:00, BigTyran wrote:
pozwolę sobie zadać pytanie natury językowej: skąd wzięła się nazwa W czeskich źródłach (papierowy słownik geograficzny i słownik etymologiczny; Wikipedia i w ogóle Google) nic nie znalazłem na temat pochodzenia tego słowa. Polska forma "Jesioniki" nawiązuje do drzewa "jesion", ale po czesku to drzewo nazywa się "jAsAn", więc nie jest podobne do "JEsEníky". Ale w staroczeskim słowniku znalazłem, że dawniej to słowo miało formę "jěsen, jasen", co by jednak popierało wersje "drzewną". Wiadomo, że nazwy pasm górskich i rzek należą do najstabilniejszych (np. Izera pochodzi jeszcze od Celtów). Niemiecka nazwa Hrubego Jeseníku (Wysoki Jesionik) jest Altvatergebirge, gdzie "Altvater" to "pradziad" (najwyższy szczyt to Praděd/Pradziad). Niemiecka nazwa Nízkiego Jeseníku (Niski Jesionik) brzmi Niedere Gesenke/Gesenk, gdzie słowo "gesenk" znaczy m.in. "zbocze" (ale pewnie macie do dyspozycji lepsze słowniki de-pl). Niemniej jednak nie wykluczałbym też możliwości, że słowo "gesenk" w sensie zbocza to tylko przypadkowa zgodność z nazwą gór, bo może chodzić o dawniejszy zapis słowa. W czeskim bowiem do XIX wieku głoskę "j" zapisywano literą "g" - przykład "byl prwnj mág"="byl první máj" (było pierwszego maja) - jaki był zapis w niemieckim, nie wiem. Być może więc dawna miejscowa wymowa brzmiała "jesen*", ale zapisano "gesen*". Coś takiego miało miejsce już w przypadku rzeki Olza (koło Cieszyna) - w niemieckojęzycznych mapach od XV wieku zapisano po "Olsa" (wymowa "Olza"), z czego w XIX wieku niektórzy językowi puryści zrobili czeskie "Olše" (słowo "olše" oznacza drzewo "olcha"). Pobliskie miasto "Jeseník" nosi tę nazwę dopiero od 1947 r., dawniej Frývaldov, Freiwaldau, więc nazwą tego miasta bym się w ogóle nie sugerował. Jeszcze istnieje miejscowość "Jeseník nad Odrou", dawniej "Německý Jeseník", po niemiecku Deutsch-Jassnik (w Czechach, na Morawach i na Śląsku żyła potężna niemiecka mniejszość). Pierwsze wzmianki podobno z 1383 r., ale nie udało mi się znaleźć, w jakiej formie były te pierwsze wzmianki. Gdyby ktoś chciał poszperać w XIX-wiecznych mapach Czech, to można na http://mapy.cz/, tam przełączyć się na "Další mapy" -> "Historická 1836-1852". Ludek |
|
| Data: 2011-04-25 14:02:19 | |
| Autor: Dawid Pastusiak | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
Ludek Vasta napsal(a):
A to widziales? http://www.hbl.cz/rservice.php?akce=tisk&cisloclanku=2006102002 Pozdrawiam -- Dawid Pastusiak (Liberec) http://www.dejw.estranky.cz "Prostě Polsko, no. To rozumově nepochopíte, to můžete akorát milovat nebo nenávidět" T.H. |
|
| Data: 2011-04-25 19:37:11 | |
| Autor: Ludek Vasta | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
On 25/04/2011 14:02, Dawid Pastusiak wrote:
A to widziales? Nie widziałem, wczoraj podczas szybkiego szukania nie znalazłem, bo chyba za mało pytań googlowałem (szukałem czeskich terminów etymologia, pochodzenie nazwy, ale tych terminów w artykułu nie ma lub na niezbyt znaczącym miejscu). Artykuł zapowiada się ciekawie, więc poczytam, jak się ogarnę z wycieczki rowerowej. Ludek |
|
| Data: 2011-04-26 22:47:52 | |
| Autor: Czarek | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
Użytkownik "Dawid Pastusiak" > A to widziales?
Ciekawy tekst! |
|
| Data: 2011-04-24 19:24:00 | |
| Autor: CC | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
Witam,pozwolę sobie zadać pytanie natury językowej: skąd wzięła się nazwa Jesioniki? Normalne spolszczenie czeskiej nazwy, ot co. Lesiek |
|
| Data: 2011-04-24 20:25:01 | |
| Autor: CC | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
Jeszcze tytułem uzupełnienia:
A skąd u mnie takie wątpliwości? Mieszkając na Opolszczyźnie, którabądź co bądź jest regionem bezpośrednio sąsiadującym z tymi górami, w mowie potocznej czy też lokalnych publikacjach prasowych nigdy nie spotkałem się z wersją JESIONIKI. Czy zatem nie jest wytwór jakiejś "Komisji Do Nazywania Wszystkiego Po Swojemu"? Podejrzewam (acz nie mam pewności), że tej samej komisji, pod kierownictwem Orłowicza, która ustaliła oficjalne nazwy wszystkich pasm sudeckich. A to, że w tej chwili ludzie są leniwi i wolą użyć nazwy oryginalnej, mimo że istnieje polski odpowiednik... przecież to dotyczy nie tylko Sudetów, ale i słowackich Tatr, gdzie polskie nazwy mają przynajmniej półtora wieku tradycji. CC |
|
| Data: 2011-04-24 21:19:08 | |
| Autor: rAzor | |
| Jeseniki czy Jesioniki | |
|
Darz bór! Użytkownik... he he - BigTyran raczył napisać:
Witam, Ja, jakobyły mieszkaniec południowej opolszczyzny i skoligacony rodzinnie z tambylcami mogę powiedzieć tak - ciotka, autochtonka, która "twardo" mówi po polsku używa nazwy "Jeseniki", mój stryj (czyli mąż ciotuchny) oraz jego szwagier, czyli brat tejże ciotki - przewodnik sudecki - używają nazwy "Jesioniki". A tak na boku - odradzam komukolwiek nocne samochodowe crossowanie Czech przez Mikulovice bez GPS. Zresztą nawet z GPS skończycie pod Prudnikiem. ;-) Ale.. góry piękne - zadymiastą panoramę można zobaczyć z jednego, konkretnego miejsca - jest taka góreczka przed Jarnołtowem. -- Sátoraljaújhely http://www.youtube.com/watch?v=SVNRS_DiHZY&feature=related |
|