Równocześnie z Muzeum Historii Żydów Polskich w sobotę zaczęło działalność
mieszczące się w nim centrum edukacyjne. Uczestniczyliśmy w pierwszych
warsztatach "Kartka z kalendarza 1943". Pokazują dzieje warszawiaków
pochodzenia żydowskiego i ich tragiczny los podczas okupacji niemieckiej.
- Tu Stawki? A Twarda? Róg Żelaznej i Prostej kończy się nam taśmą - dwie
pracownice muzeum wyklejają na podłodze schemat ulic warszawskiego getta.
Projektor wyświetla na ekranie prawdziwą mapę. Widać, jak ogromną część
miasta zajmowała dzielnica żydowska utworzona przez Niemców podczas II
wojny światowej. Od Złotej na południu - tu, gdzie dziś Pałac Kultury - po
Dziką i Muranowską na północy i od linii Towarowej i Okopowej z Cmentarzem
Żydowskim aż po Zakroczymską i Bonifraterską na Starówce.

Katarzyna Kulińska, historyczka od czterech lat związana z powstającym
Muzeum Historii Żydów Polskich, wita kilkunastoosobową grupę uczestników
warsztatów. Mamy przyklejone do ubrań imiona, niektórzy także żółte
żonkile, symbol obchodów 70. rocznicy wybuchu powstania w warszawskim
getcie. - Dziś także pierwszy dzień naszego centrum edukacyjnego. Jesteśmy
mocno podekscytowani - przyznaje Katarzyna Kulińska. - Muzeum znajduje się
w środku dawnej dzielnicy żydowskiej, która kształtowała się od XIX wieku.
Współczesnym śladem po wcześniejszym osadnictwie Żydów w Warszawie są Aleje
Jerozolimskie. Ich nazwa pochodzi od Nowej Jerozolimy, czyli miejsca poza
rogatkami, gdzie mogli mieszkać.

"Krótki przegląd historii getta"

Widzimy mapę przedwojennych kwartałów Warszawy. W których mieszkało
najwięcej Żydów przed wybuchem wojny? - Na pewno na Muranowie - odpowiadają
słuchacze. - Praga? Targówek? - domyślają się. Po chwili wczytujemy się w
dokładne dane. Na Muranowie Żydzi stanowili 91,3 proc. mieszkańców, kolejne
części miasta, w których było ich najwięcej, to Powązki (76,9 proc.) i
Grzybów (54,5 proc.). Najmniej ludności żydowskiej sprowadzało się na
Targówek (3 proc.), Bródno (3,5 proc.) i Marymont (3,9 proc.). - Czyli nie
ma takiego okręgu w Warszawie, w którym Żydzi by nie mieszkali, ale też nie
ma takiego, w którym brakowałoby chrześcijan. To pokazuje, że mieszkańcy
Warszawy byli przemieszani narodowościowo. W sumie Żydów mieszkało w całym
mieście ok. 360 tys. To jedna trzecia ludności - przypomina Katarzyna
Kulińska.

- Ile było synagog? - pyta Anna. Odpowiedź: trzy wolno stojące - Nożyków na
tyłach pl. Grzybowskiego, jedyna, która przetrwała, Wielka na Tłomackiem,
wysadzona w powietrze pod koniec powstania w getcie, i Okrągła na Pradze.
Do tego liczne sztible, czyli miejsca modlitwy.

Katarzyna Kulińska rozdaje przejmujący wiersz "Rzeczy" Władysława Szlengla,
wielkiego poety getta, który zginął podczas powstania w 1943 r. Czytamy: "Z
Hożej i Wspólnej, i Marszałkowskiej jechały wozy żydowskie... meble, stoły,
stołki, walizeczki, tobołki (...). A ze Śliskiej na Niską znów jechało to
wszystko (...). Pościel, garnki - psze panów, ale już bez dywanów. Po
platerach ni znaku i już nie ma wiśniaków (...). Opuścili znów Niską i do
bloków szło wszystko (...). A z Ostrowskiej do bloku szli w dzień chmurny o
zmroku - walizeczka i chlebak, więcej teraz nie trzeba - równo... równo
piątkami marszem szli ulicami".

- To krótki przegląd historii getta. Kiedy powstawało, Żydzi przeprowadzali
się do mieszkań chrześcijan, a ci do żydowskich. Zapadały dramatyczne
decyzje, które rzeczy ze sobą zabrać, bo nie można było wziąć wszystkiego -
opowiada prowadząca warsztaty.

- Rzeczy ubywa, terytorium getta się zmniejsza, a ludzie biednieją -
interpretują wiersz Wojtek i Ania.

W getcie panowało ogromne przeludnienie. Przed akcją wysiedlenia i wywózek
do obozu zagłady w Treblince, która zaczęła się w lipcu 1942 r., 100 tys.
mieszkańców dzielnicy żydowskiej zmarło z powodu chorób, wycieńczenia i
głodu. Do Treblinki trafiło ok. 300 tys. osób. - Powstanie 19 kwietnia 1943
r. wybuchło, gdy zabrakło już nadziei na przeżycie - mówi Katarzyna
Kulińska.

Bierzemy ze stołu kartki z kalendarza. Na nich opisane przez dr. Dariusza
Libionkę dzień pod dniu wydarzenia w walczącym getcie i po stronie
aryjskiej. Zaznaczamy wymienione przez niego ulice na wyklejonej na
podłodze mapie.

Powtórzą w niedzielę

Warsztaty "Kartka z kalendarza 1943" będą powtórzone w niedzielę o godz.
12. Potem na takie tematyczne spotkania muzeum będzie zapraszać m.in.
gimnazjalistów i licealistów.

- Pięknie to wszystko zostało urządzone. Jestem bardzo zadowolona i z
warsztatów, i ze zwiedzania. Wrócę tu jeszcze w niedzielę - zachwala pani
Ewa z Mokotowa, z zawodu chemiczka.

Z Londynu specjalnie na rocznicę powstania w getcie przyjechała Miriam
Fiszer, która przedstawia się też jako Marta Rusiecka. - Należę do
wspólnoty liberalnych Żydów. Od mojej pastor dowiedziałam się o inauguracji
muzeum, więc zmieniłam rezerwację biletów na samolot, żeby zostać w
Warszawie parę dni dłużej. Pomyślałam, że muszę to muzeum zobaczyć na
własne oczy, zorientować się, co się o nim pisze i mówi w Polsce. Czekałam
na nie tyle lat i jestem bardzo szczęśliwa, że już jest. To kapitalne
miejsce. Światowy standard. Ono będzie przyciągać do Warszawy jak magnes.
Ja już wysyłam maile do przyjaciół z Izraela z informacją: "Must see".

http://warszawa.gazeta.pl/warszawa/1,34862,13777412,Nowe_muzeum_juz_uczy_o_Zydach___Wroce_tu_jeszcze_.html

--
"Niech będzie przeklęty bóg ojciec i syn i duch i matka najświętsza i całe
królestwo niebieskie!"

"Serdecznie żydów nie znoszę"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/2de9105554d4e52e?hl=pl
"spierdalaj Żydu"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/58f9dc37842a482b?hl=pl

"Przecież już należałem do seminarium duchownego, a wyrzucili mnie za
pedalstwo"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/9ebda8b1607f6a0a?hl=pl

"Tak, ja i mój partner."
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/a50eb25dd7f6ac48?hl=pl
"Wespół w zespól z moim partnerem"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/41d9cacf48e44dea?hl=pl

"zrób mi laskę "
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/7d1d01735b978bc6?hl=pl
"Grzesia" zamów sobie na telefon.
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/73a10437251c4fe5?hl=pl

"Nie lubię dzieci"
https://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/b96c58e80aad45aa?hl=pl

" Jestem prawnikiem"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/c5466853818aaf10?hl=pl

"Masz cos nie tak z tym łbem!"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/ec882cfb6109439a?hl=pl

"Za każdy taki post powinno ci się wyrywać parę tysięcy włosów i wybijać
jeden ząb."
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/6f969fb2ae0ae03d?hl=pl

"Zajebiemy dzisiaj mkarwana"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/3abdd1aa0c174ac3?hl=pl

"Co za skurwysyn"
https://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/6eed6f87eb6c04a0?hl=pl

"stado moherskiego bydła wychodzącego z kościoła"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/342e7d3b837d07b3?hl=pl

"Watykańskie totemy won z Polski!"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/a472c27183b8834e?hl=pl

"Mój oficer prowadzący również tak uważa"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/f99857d114119f2a?hl=pl

"i huj :)"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/6064ad8733dd4618?hl=pl

"O kurwa!"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/13170d7cc479cda3?hl=pl

"Rozjebalo mnie"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/0da237172c7c09a5?hl=pl

"O żesz kurwa"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/735c8000b655b53a?hl=pl

"Co ty kurwa "
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/a7305c3c70f25a21?hl=pl
"Jebany"
http://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/ec14c8342075f1fb?hl=pl
"Pierdolisz od rzeczy"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/d9d7d637e72a5ad4?hl=pl
"ale weź nie pierdol"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/e664a994ded103f6?hl=pl

"Gówno prawda"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/523a66587e2da510?hl=pl

"A teraz spierdalajcie"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/3aca36a9157ed006?hl=pl
"Obyś zdychał długo i boleściach"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/7b99cac811db7ebb?hl=pl
"Ty popierdolona kurwo!"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/51fafb78319eebaa?hl=pl
"Spierdalaj pedale!"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/b3e042ca774655b8?hl=pl

"Ależ ja jestem skurwielem"
https://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/a0796e4133375fa8?hl=pl
"najebany jak świnia"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/1c1566508a8e386c?hl=pl

"Grzesia sobie zamów na telefon."
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/b4e4b38e4442ae39?hl=pl

"Oj boli dzisiaj dupa"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/c3917633a7fad87a?hl=pl
"Mam kurwa w dupie"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/67d54e75ea2c4d92?hl=pl

"plwam na wasze sakramenta i na ten wasz kościół"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/380f491375cfb03f?hl=pl

"Niechaj będzie przeklęty Bóg Ojciec i Syn, i Duch, i Matka Najświętsza, i
cale królestwo niebieskie"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/8ea0b3856782ccb4?hl=pl

"KURWA NIE MAM NIESTETY"
http://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/fe62c85440eafc86?hl=pl

"No bo to kurwa śmieszne jest! "
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/c8a26f239ba3a8b5?hl=pl

"i co mi kurwa zrobisz"
http://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/5b13a9c0633f8804?hl=pl
" kurwa jego mac"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/7e073b9eaf1ab30c?hl=pl
"To kurwa co"
http://groups.google.com/group/pl.soc.religia/msg/a22abf0463bf28a6?hl=pl
"A żebyś kurwa"
http://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/f21d11f26a95e84c?hl=pl

"Huj i dupa"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/0604810f57bf3c1a?hl=pl

"huj i dupa. Huj i dupa"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/aab27b11aa3a4651?hl=pl

"A teraz wykurwiaj w podskokach"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/4d3fe7f2c006b740?hl=pl

"Jak będziesz spierdalał"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/aadf7078fef1ca5d?hl=pl
 "Coś ci się popierdoliło?"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/9eb4d53ef6e1bbd6?hl=pl

"Nie dosć że jesteś sk******em, to jeszcze w dodatku głupim sk******em"
https://groups.google.com/group/pl.soc.polityka/msg/c42fa4e39e6b6511?hl=pl