http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,35798,8147782,Lemkowie_nie_chca_pomnika_Kazimierza_Pulaskiego.html

Wojewoda małopolski na wniosek Łemków i duchownych wschodnich obrządków nie
zgodził się na postawienie w Wysowej pod Gorlicami pomnika gen. Kazimierza
Pułaskiego - bohatera narodowego Polski i Stanów Zjednoczonych. Łemkowie
twierdzą, że konfederaci barscy, którymi dowodził Pułaski, mordowali ich
przodków. Postać Kazimierza Pułaskiego (1745-1779) nie wywoływała dotąd kontrowersji.
Na oficjalnym portalu MSZ promującym nasz kraj przedstawiono go jako
"sławnego Polaka" i "męża stanu".

Był dowódcą konfederacji barskiej. Walczył przeciwko wojskom carycy
Katarzyny II i będącemu pod jej wpływem królowi Stanisławowi Augustowi
Poniatowskiemu. Po upadku konfederacji, skazany na śmierć, musiał emigrować
z kraju. Brał udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Został
generałem armii amerykańskiej. Zmarł od ran poniesionych podczas oblężenia
Savannah. Pamięć o Pułaskim jest żywa w USA. Rocznica jego śmierci - 11
października - jest tam obchodzona jako Dzień Pamięci Generała Pułaskiego.
W pierwszą niedzielę października odbywa się też Parada Pułaskiego w Nowym
Jorku.

Podczas konfederacji barskiej oddział dowodzony przez Kazimierza Pułaskiego
stacjonował w rejonie Gorlic. Dlatego miejscowi pasjonaci historii
postanowili postawić mu pomnik.

- Chciałem upamiętnić pobyt Pułaskiego w naszym regionie, bo mało kto o tym
wie. Planowałem nawiązać kontakt z amerykańską Polonią, by razem czcić tego
wielkiego człowieka. Myślałem, że może i u nas udałoby się zorganizować coś
na kształt Dnia Pułaskiego - mówi Antoni Bara, inicjator postawienia
pomnika. - Monument miał stanąć w Wysowej pod Gorlicami, miejscowości
turystycznej w Beskidzie Niskim. Ale niespodziewanie pojawiły się protesty.

Pomysł nie spodobał się Zjednoczeniu Łemków.

- W naszej pamięci zachowały się opowieści przekazywane z pokolenia na
pokolenie o stacjonowaniu konfederatów w Beskidzie Niskim. I nie są to
najmilsze opowieści. Od tego czasu w pobliżu wsi Izby, niedaleko Wysowej,
jeden ze szczytów nazywany jest Szubienicznym Wierchem - tłumaczy Stefan
Hładyk, przewodniczący Zjednoczenia Łemków.

"Izby, Szubieniczny Wierch oraz Wysowa wiąże się tragicznie dla naszej
społeczności z pobytem w tych miejscach konfederatów barskich pod
dowództwem Kazimierza Pułaskiego. W Izbach koło szańców konfederaci
wieszali na szubienicy ówczesnych Rusinów, a współczesnych Łemków. W
Wysowej zaś konfederaci ciężko dawali się we znaki miejscowym Łemkom, czego
wyrazem były gwałty, uciążliwa i grabieżcza aprowizacja w przeciągu dwóch
lat oraz spalenie cerkwi" - napisał Hładyk w oficjalnym stanowisku związku.

- Dlatego nie możemy zgodzić się na pomnik Pułaskiego w takim miejscu, dla
nas jest to profanacja pamięci o naszych zamordowanych przodkach - dodaje
Hładyk.

Łemków poparło dwóch duchownych wschodnich Kościołów: arcybiskup Adam
(Aleksander Dubec), ordynariusz prawosławnej decyzji
przemysko-nowosądeckiej, i arcybiskup Jan Martyniak, metropolita
przemysko-warszawski obrządku greckokatolickiego.

Poprosili o interwencję Stanisława Kracika, wojewodę małopolskiego, który
przyjął argumenty Łemków.

- Choć generał Kazimierz Pułaski dla Polaków jest bohaterem, to według
łemkowskich przekazów oddziały konfederacji barskiej były prześladowcami
tej mniejszości - argumentuje wojewoda Kracik. - Zaproponowałem więc, by
pomnik stanął w jakimś innym miejscu, a nie tam, gdzie Pułaski źle kojarzy
się Łemkom. Pozwolenie na budowę w Wysowej zostało już unieważnione.
Pojawiła się propozycja nowej lokalizacji, ale na razie nie chcę jej
ujawniać. Potrzebne są najpierw konsultacje społeczne, by znów nie doszło
do protestów - wyjaśnia.

Co na to historycy?

Prof. Tomasz Gąsowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, interesujący się tym
okresem dziejów Polski: - Nie jest znana szczegółowa biografia Kazimierza
Pułaskiego. Możliwie więc, że w Beskidzie Niskim miały miejsce tak
niechlubne zdarzenia. Trzeba pamiętać, że w czasie konfederacji barskiej na
terenie Ukrainy doszło do buntu tamtejszej ludności przeciwko konfederatom.
Ci mogli więc mieć Rusinów za wrogów, kojarząc ich z Ukrainą. Ale to
wszystko powinni wcześniej zbadać historycy, zanim władze administracyjne
podejmą jakąkolwiek autorytarną decyzję o budowie pomnika Pułaskiego czy
jej zakazaniu.

--
uzdrawiam
Grzesiek

adres: Grzegorz.Tracz[NA]ifj.edu.pl

"Ludzie stanu dziewiczego otrzymają sto procent nagrody w niebiesiech,
owdowiali sześćdziesiąt procent, a żonaci trzydzieści procent."
św. Tomasz z Akwinu
(Summa Theologiae 2-2 q.152)