Tom II 1.Polska zniszczona i odbudowana (1795-1945)
    XIX. Niepodległość. Dwadzieścia lat niepodległości (1918-1939)

    "    W ciągu 1939 roku stan ogólny Polski ulegał pogorszeniu, przechodząc z ciężkiego w śmiertelny. Gdy tylko machina propagandy hitlerowskiej zwróciła się ku roszczeniom Niemców do Gdańska oraz do obszaru, który nazywali "polskim korytarzem", stało się rzeczą jasną, że Rzeczpospolita Polska ma być wystawiona na działanie tej samej taktyki nacisku, która przyniosła zgubę Czechosłowacji. W tym czasie było już też rzeczą jasną - nawet dla Nevilla Chamberlaina - że wszelkie dalsze negocjacje z Hitlerem według modelu z Monachium są bezcelowe. Zamiast tego Chamberlain wystąpił z propozycją bezwarunkowej gwarancji, stwierdzającej, że Wielka Brytania uczyni "wszystko co w jej mocy", aby odeprzeć atak Niemców przeciwko niepodległości Polski. Brytyjski premier musiał z pewnością zdawać sobie sprawę, że w kwestii praktycznej pomocy dla Polski nie można było w gruncie rzeczy zrobić nic. Czyniąc ten gest - nie mający sobie równego na przestrzeni całych dziejów Wielkiej Brytanii - chciał nie tyle pomóc Polsce, ile odstraszyć Hitlera. Doskonale zdawał sobie sprawę, że siły brytyjskie nie dysponują odpowiednimi środkami - ani w ludziach, ani w okrętach, ani w samolotach - aby interweniować w Europie Środkowej, i że nie może liczyć na to, iż armia francuska automatycznie opowie się po jego stronie. Hitler wyczuł fałszywy ton gwarancji i 28 kwietnia 1939 r. odpowiedizał na nią odrzuceniem polsko-niemieckiego paktu o nieagresji. (..)"

    Norman Davies opisał w następnym rozdziale prowokację niemiecką dającą pretekst Niemcom do rozpoczęcia wojny z Polską.
    Mało napisane jest o wkroczeniu armii czerwonej do Polski 17.09. .

  M.