http://toporzel.pl/teksty/wacyk3f.html

(część 2)

 W roku 1773 sejm powołał Komisję Rozdawniczą dla przejęcia ogromnego
majątku pojezuickiego, przeznaczonego na cele Komisji Edukacji Narodowej. Na
czele Komisji Rozdawniczej stanęli dwaj znani grabieżcy: biskup Ignacy
Massalski i biskup Andrzej Młodziejowski. W ciągu trzech lat swego istnienia
ta komisja zdołała roztrwonić większą część powierzonych jej dóbr. Co
więcej - Komisji Edukacji Narodowej prezydował aż do roku 1776 tenże biskup
Massalski, przyszły wisielec.6)
 ***
 W lutym 1775 roku sejm rozbiorowy musiał zająć się finansami państwa, które
bez wystrzału dało się okroić z trzech stron i utraciło między innymi takie
źródła dochodu, jak Wieliczka, Bochnia i żupy samborskie. Przebogaty Kościół
katolicki w Polsce, wolny od podatków, okazał się jak zwykle oporny wobec
wszelkich zabiegów sejmu o "subsidium charitativum", czyli dobrowolną daninę
kleru. "Ale dopiero po nowej prolongacie w marcu, pod naciskiem
Stackelberga, duchowieństwo zdecydowało się na płacenie 600 000 rocznie."
Była to sumka niewiarygodnie mała, skoro się zważy, że dochody jednego tylko
biskupa krakowskiego wynosiły przed rokiem 1772 - 1 200 000 złp.7)
 ***
 W roku 1776 sejm podjął kolejną próbę naprawy Rzeczypospolitej. Komisja
Kodyfikacyjna pod przewodnictwem Andrzeja Zamoyskiego opracowała i ogłosiła
w roku 1778 projekt - Zbiór praw sądowych, znany jako Kodeks Zamoyskiego.
Ale oto za kulisami sprawy zjawiają się trzej spiskowcy, którym wzmocnienie
Polski nie odpowiada: ambasador Rosji Stackelberg, papież Pius VI i jego
nuncjusz Archetti. Ten ostatni otrzymuje od Ojca Świętego tajną instrukcję,
jak ma działać, by współpraca Kościoła katolickiego ze schizmatycką Rosją
nie wyszła na jaw. Nuncjusz miał na swe rozkazy kilkanaście tysięcy ciemnych
mnichów i zaagitował odpowiednio sejmiki równie ciemnej szlachty. Na sejmie
1780 roku wpłynął do laski marszałkowskiej wniosek, "aby prawa przez J. P.
Zamoyskiego uformowane tak zostały umorzone, iżby się wspomnienie o uszy
nasze ani potomków nie obiło."8) Na dany znak urobieni przez nuncjusza
posłowie bez czytania nawet projektu Zamoyskiego "zaczęli drzeć kodeks i
rzucać go z łoskotem na ziemię."9)
 Władysław Smoleński w swej poczytnej książce Przewrót umysłowy w Polsce
wieku XVIII pisze: "Projekt Zamoyskiego na sejmie roku 1780 upadł..." Upadł
i tyle. Juliusz Bardach, Bogusław Leśnodorski i Michał Pietrzak w ich
Historii państwa i prawa polskiego, PWN, 1977, ośmielili się ujawnić co
nieco więcej: "Przeciw Zbiorowi praw wystąpiły jednak wszystkie wsteczne
siły wśród szlachty i duchowieństwa, przy poparciu kurii rzymskiej i
ambasady rosyjskiej." Każdy student historii i bez tego wie, że gdzie tylko
wystąpią wsteczne siły, tam ani chybi znajdzie się i duchowieństwo. Z
książki tej trójki historyków student nie dowie się, jaką cyniczną rolę
odegrał w tej sprawie papież. Studentowi prawa wypadałoby przynajmniej
powiedzieć o exequatur, które Zamoyski przewidywał w swym kodeksie, a które
było rzeczą normalną w całej Europie.
 ***
 W roku 1792 najwyżsi dygnitarze Rzeczypospolitej zawiązali Konfederację
Targowicką. Była to odpowiedź szlacheckiego narodu na trzeciomajowy zamach
stanu. Papież Pius VI pobłogosławił Targowicę, nuncjusz ją pochwalił.
Czterech biskupów podpisało akt tej konfederacji, piąty zarządził modły o
jej powodzenie. Targowica zażądała przywrócenia zakonu jezuitów i oddania im
z powrotem szkolnictwa. Miała w tym poparcie całego kleru katolickiego oraz
większości szlachty. Niedługo jednak Rzym się cieszył. Zaborcy mieli własne
plany.

(koniec części 2)

CDN
-- -- --

Ponieważ co poniektórzy bardzo się oburzają na ruch Palikota uważajac, że
bez katolicyzmu nie może  byc Polski i Polaków warto przytoczyć jak to na
przestrzeni wieków wygladało.


sofu