"Mądrzy władcy i przebiegli dowódcy pokonują przeciwników i dokonują wybitnych czynów, ponieważ z wyprzedzeniem zdobywają wiedzę o wrogu.
Takiej władzy nie uzyskuje się od zjaw ani duchów, ani na podstawie wniosków wypływających z różnych zjawisk, nie z obserwacji Nieba, ale od ludzi, ponieważ jest to wiedza o rzeczywistej sytuacji nieprzyjaciela"

"Kto, nie posiada mądrość Sage nie umie korzystać ze szpiegów.
Kto nie jest dobroduszny i prawy, nie może zatrudniać szpiegów.
Kto nie jest wnikliwy i bystry, nie potrafi dostrzec treści w raportach wywiadowczych.
Wnikliwość i jeszcze raz wnikliwość!
Nie ma krajów, w których nie zatrudnia się szpiegów"

"Istnieje pięć typów szpiegów: miejscowy, wewnętrzny, nawrócony, czyli podwójny agent, martwy, czyli rozgłaszający, oraz żywy.
Jeżeli wszystkich pięć typów współpracuje ze sobą i nikt nie zna ich Tao, to mamy do czynienia z "metodą duchów".
Dla władcy jest to istny skarb.
Szpiedzy miejscowi to zatrudniani przez nas ludzi z lokalnego terenu.
Szpiedzy wewnętrzni to zatrudniani przez nas ludzie, którzy piastują stanowiska w kraju przeciwnika.
Podwójni agenci to zatrudniani przez nas szpiedzy nieprzyjaciela.
"Martwi", czyli rozgłaszający szpiedzy to ludzie zatrudnieni, aby poza granicami państwa siać dezinformację.
Trzeba im podsuwać fałszywe informacje, żeby do szpiegów przeciwnika docierała nieprawda.
Żywi szpiedzy to tacy, którzy wracają ze zdobytymi informacjami.
Pośród wszystkich spraw Trzech Armii najbliższe stosunki powinny łączyć je ze szpiegami.
Dla szpiegów nie ma zbyt szczodrego wynagrodzenia. Nie ma tajniejszych spraw niż te, które dotyczą szpiegów."

"Generalnie w przypadku armii którą chcesz zaatakować, miasta, na które chcesz przypuścić szturm, i ludzi których chcesz zamordować, najpierw musisz poznać imiona dowódcy obrony, jego zastępców, sztabu, strażników i obsługi.
Musisz wysłać szpiegów, żeby zdobyli te informacje"

"Trzeba poszukiwać agentów przeciwnika, którzy przybyli nas szpiegować.
Kuś ich zyskami, pouczaj i nie wypuszczaj z ręki.
W taki sposób pozyskuje się podwójnych agentów.
Dzięki zdobytej od nich wiedzy możesz rekrutować szpiegów lokalnych i wewnętrznych.
Dzięki zdobytej od nich wiedzy szpiedzy jednorazowi mogą rozgłaszać fałszywe informacje i dezinformować przeciwnika.
Dzięki zdobytej od nich wiedzy, gdy nadejdzie czas, będziesz mógł zatrudniać żywych szpiegów.
Władca musi znać tych pięć aspektów działalności wywiadowczej.
Od takiej wiedzy zależy nawracanie szpiegów; trzeba być więc szczodrym dla podwójnych agentów.
Mądrzy władcy i rozważni dowódcy, którzy potrafią zdobywać dobrze poinformowanych szpiegów, zyskują ogromną przewagę.
Oto kwintesencja działań wojskowych, od których zależą posunięcia..."
(źródło Sun Tzu "Sztuka Wojny")


Agentów można podzielić ze względu na funkcje jaką pełnią w siatce konspiracyjnej na agentów podstawowych oraz wsparcia.

Agenci podstawowi
Najważniejszy z punktu widzenia budowy siatki wywiadowczej jest agent dostarczający informację.
Agenci źródła to osoby które bezpośrednio uzyskują informację, dokumenty i inne materiały wywiadowcze.
Podstawowym kryterium werbunku jest dostęp do tajemnic państwowych, wojskowych czy technologicznych.
Taka osoba po utracie możliwości zdobywania materiałów wywiadowczych i przekwalifikowaniu na inny typ agenta jest najbardziej godna zaufania gdyż ktoś taki ma zbyt dużo do stracenia by zdradził.
"Pod koniec komunizmu było 150 tysięcy czynnych agentów.
Wiedza o nich ogranicza się może do identyfikacji około 2000 w skali całego kraju.
Stado donosicieli, mniej i bardziej użytecznych, z jednej strony prymitywnych i głupich, a z drugiej wykształconych i bardzo inteligentnych było podstawową bazą bezpieki, raportowali o wszystkim co widzieli i co podsłuchali w swoim otoczeniu.
Ich donosy były niezwykle cenne, ponieważ dawały wiedzę o tym co się dzieje w zakładzie pracy, na uczelni czy wśród kolegów, pozwalały więc bezpiece na rozpoznanie środowiska i konkretnych ludzi, stworzenie ich portretu psychologicznego niezbędnego zarówno dla zwalczania figuranta jak i do jego rekrutacji.
Pospolici donosiciele dostarczali haków, które umożliwiały szantaż i pozwalały na rozszerzanie agenturalnej siatki.
Jednocześnie stwarzało to możliwość weryfikacji innych raportów i dokładniejsze śledzenie sytuacji.
Ich przydatność była jednak ograniczona do raportowania o działalności organizacji i osób, w zależności od tego co w danym momencie interesowało bezpiekę.
A także do stałego nadzorowania całych środowisk i miejsc pracy. Przeciętnych kablowników można było poszczuć przeciwko komuś, zlecić szczegółową obserwację, zażądać specjalnych usług"(J.Darski)

Agenci wpływu to osoby których zadaniem jest wpływanie na proces kształtowania przyszłych rządów (np. faworyzowanie kandydata na prezydenta w mediach, bądź nasilić kampanię negatywną na przeciwnika),
Awansowanie w partii w której zdobyło się pozycję tylko osoby, które mogą pomóc w działalności konspiracyjnej..

Agenci egzekutorzy to osoby do specjalnych zadań takich jak: zamachy, akty dywersji, sabotaż.

Agenci werbownicy osoby które tracą możliwość zdobywania tajnych informacji.
Wywodzą się z najbardziej zaufanych i sprawdzonych agentów.
Używani są wyłącznie do werbowania nowych agentów.

Agenci wsparcia
Agenci odpowiedzialni za legalizację są prowadzeni i werbowani przez "nielegalnych".
Wywodzą się spośród policjantów, pracowników wydziałów paszportowych i konsulatów, celników, urzędników imigracyjnych i pracowników związków zawodowych.
Gdy "nielegalny" przybywa do danego kraju, zadaniem agenta jest wystawienie dla niego dokumentów potwierdzających nową tożsamość
Do tej grupy należy zaliczyć również właścicieli lokali konspiracyjnych, bezpiecznego adresu, telefonu czy łącza internetowego oraz kurierów zajmujących się przewożeniem towaru przez granice państwa.
Zasadą powinno być przewożenie towaru etapami.
więcej w http://www.abcnet.com.pl/organizacja-struktur-wywiadowczych
O jednym z agentów http://www.wprost.pl/ar/128674/Szpieg-wysokiego-ryzyka/