Wbrew opinii części archeologów, Słowianie nie musieli zasiedlić Europy
dopiero we wczesnym średniowieczu. Niektórzy przodkowie Słowian mogli
mieszkać w Europie już 3- 4 tys. lat temu - sądzą naukowcy z Bydgoszczy,
którzy badają zróżnicowanie DNA Słowian.

Badania nad historią Słowian na podstawie mitochondrialnego DNA (mtDNA)
przeprowadzili badacze z Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Bydgoszczy. Wyniki ich badań opublikowano w magazynie "PLOS ONE". "Wchodzimy w pewną dyskusję z archeologami, którzy w znacznej większości
utrzymują, że etnogeneza Słowian to sprawa stosunkowo niedawna. Według nich
Słowianie jako ethnos pojawili się w Europie dopiero we wczesnym
średniowieczu. Wnioski takie mogą wynikać z obiektów kultury materialnej
odnajdywanych w Europie. Tymczasem my na podstawie badań genetycznych
stwierdziliśmy, że niektórzy przodkowie Słowian pojawili się w Europie
znacznie wcześniej - nawet 4 tys. lat temu" - opowiada w rozmowie z PAP
członek zespołu badawczego, prof. Tomasz Grzybowski z CM UMK.

Badania przeprowadzono na próbkach pobranych od 2,5 tys. osób z różnych
współczesnych populacji słowiańskojęzycznych. Byli to zarówno Polacy,
Czesi, Słowacy, Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, jak i Chorwaci, Serbowie i
Słoweńcy. "Koncentrowaliśmy się na mitochondrialnym DNA. To DNA które jest
dziedziczone tylko w linii żeńskiej. Matka przekazuje więc swoje DNA
potomstwu, a jej córki przekazują je dalej. Nie dochodzi w nim do
rekombinacji materiału genetycznego, a więc nie ma w nim domieszki
materiału ojcowskiego. Jedyne zróżnicowanie mtDNA zawdzięcza mutacjom,
które się gromadzą w miarę upływu czasu. Jak patrzymy na dziedziczenie
mitochondrialnego DNA w skali ewolucyjnej, można wykreślić coś w rodzaju
drzewa genealogicznego, które stanowi czystą matczyną genealogię" -
wyjaśnia prof. Tomasz Grzybowski. Dodaje, że w mtDNA znajduje się tylko trzynaście genów kodujących białka,
które nie mają wpływu na nasze zewnętrzne cechy - są to informacje
dotyczące oddychania komórkowego.

Genetycy we współczesnej puli mtDNA wydzielają tzw. haplogrupy, czyli grupy
cząsteczek z pewnymi określonymi mutacjami, wywodzące się od wspólnego
przodka. Haplogrupy powstały w określonym miejscu i czasie - każda miała
swoją "założycielkę".

"Dzięki znajomości tempa mutacji w mtDNA staraliśmy się określić, kiedy
dane haplogrupy powstały. Na podstawie wieku ewolucyjnego tych haplogrup
wyciągnęliśmy pewne wnioski dotyczące pochodzenia populacji
środkowo-wschodniej Europy" - zaznaczył badacz z CM UMK. Naukowcy doszli do wniosku, że niektóre podhaplogrupy mają podobny
środkowo-europejski rodowód, a ich wiek ewolucyjny jest zaawansowany.
"Jesteśmy w stanie wskazać kilka takich, które powstały kilka tysięcy lat
temu" - zaznacza badacz. "Rodowód" powstały na podstawie mtDNA można spróbować skonfrontować z
innymi danymi dotyczącymi etnogenezy Słowian - zgromadzonymi przez
archeologów, językoznawców czy historyków.