Tak sobie patrzę na interpretacje podatkowe:
IPPB5/423-986/11-2/IŚ
oraz
IPPB5/423-1016/11-2/IŚ
i zastanawiam się z czego wynika dość radykalna zmiana interpretacji w sprawie różnic kursowych. Bo IMHO raczej nie z samych zmian w PIT/CIT.

Konkretnie w IPPB5/423-986/11-2/IŚ dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie argumentuje:
"Mimo, że przepisy updop nie definiują pojęcia "faktycznie zastosowanego kursu waluty", to jednak w dotychczasowym brzmieniu ustawy podatkowej zasadne jest przyjęcie, iż są to wszelkie kursy walutowe zastosowane przez podatnika, w tym bankowe. Wbrew temu, jak uważa Spółka, faktycznie zastosowany kurs walutowy nie jest kursem faktycznie zrealizowanym, dlatego nie należy go wiązać wyłącznie z sytuacjami związanymi z zakupem lub sprzedażą walut. Jest to kurs faktycznie użyty m.in. do ustalenia określonej wartości różnicy kursowej. Faktycznie zastosowany kurs to również taki, po którym dokonuje się faktycznej wyceny w danym dniu, koniecznej dla ustalenia różnic kursowych, m.in. w dacie wpływu lub wypływu waluty obcej na/lub z bankowego rachunku walutowego. Co istotne, przy operacjach bankowych (również w znaczeniu, że operacje dokonywane są z udziałem banku) - a takie są przedmiotem rozważenia w niniejszej sprawie - w celu ustalenia różnic kursowych dokonuje się przeliczeń waluty obcej po kursie bankowym, a więc kursie faktycznie zastosowanym.

Istotnym argumentem w powyższym zakresie wydaje się również fakt, iż przepisy updop nie zawierają ograniczenia w interpretacji pojęcia "faktycznie zastosowany kurs waluty" polegającego w szczególności na wprowadzeniu nakazu, iż pojęcie "kursu faktycznie zastosowanego" należy utożsamiać wyłącznie z transakcją sprzedaży lub kupna waluty. Pojęcie "faktycznie zastosowanego kursu waluty" nie jest tożsame z pojęciem "kursu zrealizowanego", dlatego nie należy go wiązać wyłącznie z sytuacjami związanymi z zakupem lub sprzedażą walut, gdyż taka wykładnia stanowiłaby zawężenie analizowanego terminu. Jeśli intencją ustawodawcy byłoby wprowadzenie obostrzenia w powyższej wykładni, to zgodnie z zasadą racjonalności ustawodawcy obostrzenie takie zostałoby wyartykułowane bezpośrednio w przepisach cytowanej ustawy podatkowej.

Zatem do wyceny wartości wpływu i wypływu waluty co do zasady należy przyjmować kurs bankowy, tj. kurs faktycznie zastosowany. Kursy bankowe są bowiem realne i mają rzeczywisty charakter, po tych kursach bank dokonałby wymiany waluty obcej, gdyby podatnik nie korzystał z własnego rachunku, spełniają więc przesłanki faktycznie zastosowanego kursu walut.

Podkreślić należy, iż nawet jeżeli nie następuje nabycie waluty od banku lub jej sprzedaż na rzecz banku (nie dochodzi do "przewalutowania") - to kurs bankowy, tj. banku, z którego usług korzysta podatnik, jest kursem najbardziej zbliżonym do rzeczywistości, a przecież różnice kursowe w ujęciu podatkowym winny mięć charakter "rzeczywisty, realny", gdyż mają one być "mechanizmem" służącym uwzględnieniu dla celów podatku dochodowego wartości rzeczywistych przysporzeń/ubytków w składnikach majątkowych podatnika. Cel ten zostanie zrealizowany przy użyciu jako faktycznie zastosowanych kursów banku, z którego usług podatnik korzysta."

Argumentacja - jak by się wydawało - całkiem rozsądna, chociaż z tą "zasadą racjonalnością ustawodawcy" to IMHO "pojechali po bandzie" ...

Ale tymczasem w najnowszej interpretacji dotyczącej różnic kursowych IPPB5/423-1016/11-2/IŚ mamy zgoła odmienne stanowisko:

"W konsekwencji, jeżeli podatnik nie kupuje, ani nie sprzedaje waluty lub nie następuje faktyczne (rzeczywiste) zastosowanie kursu waluty - tj. nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania (np. przez bank do przeliczenia wpływu środków z tytułu otrzymywanej należności lub wypływu środków z tytułu zapłaty zobowiązania po konkretnym, rzeczywistym kursie przeliczeniowym), wówczas zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień (zdanie drugie wyżej powołanego przepisu art. 15a ust. 4 ustawy o podatku CIT w brzmieniu nadanym Nowelizacją Ustawy).

Powyższe rozumienie ww. znowelizowanego przepisu potwierdza m.in. wykładnia językowa. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Słownik języka polskiego PWN, Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2006) pojęcie "faktyczny" należy rozumieć jako "rzeczywisty, realny, istotny", podczas gdy "zastosować - zastosowywać" oznacza "użyć czegoś w jakiejś sytuacji".

W świetle powyższych stwierdzeń należy zatem przyjąć, że "faktycznie zastosowany kurs waluty" jest kursem, który był w istocie, rzeczywiście, realnie zastosowany. Kurs waluty mógł być rzeczywiście (realnie) zastosowany tylko wtedy, gdy na jego podstawie, w oparciu o wyrażoną w nim cenę waluty, doszło do przeprowadzenia operacji finansowej przewalutowania - do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie.

Cechy "faktycznego zastosowania" kursu nie można odnosić do sytuacji, gdy w istocie nie dochodzi do operacji przewalutowania w następstwie sprzedaży lub zakupu określonej waluty lub przy otrzymaniu należności lub zapłacie zobowiązania na rachunek walutowy, ponieważ w takim przypadku nie następuje rzeczywiste wyrażenie w określonej walucie, np. złotych polskich wartości pieniężnej wyrażonej pierwotnie w walucie obcej. Co najwyżej jest to jedynie potencjalne zastosowanie danego kursu, ale nie jego rzeczywiste zastosowanie, które musi odnosić się do rzeczywistej, naprawdę przeprowadzonej transakcji."

Dla przypomnienia stosowny zapis w ustawie jest następujący:

art. 24c
" [...]
2. Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
[...]
4. Przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych *oraz* otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy
[...]
"
WTF?

Czy nie dało się w ustawie uźyć pojęcia "kursu zrealizowanego" albo "kursu faktycznej wymiany pieniężnej"?

Wtedy to już chyba nie byłoby wątpliwości. A tak to IMHO zasada racjonalności ustawodawcy znowu została narażona na szwank ...

Piotrek

W dniu 17.02.2012 16:58, Piotrek pisze:

Tak sobie patrzę na interpretacje podatkowe:
IPPB5/423-986/11-2/IŚ
oraz
IPPB5/423-1016/11-2/IŚ
i zastanawiam się z czego wynika dość radykalna zmiana interpretacji w
sprawie róşnic kursowych. Bo IMHO raczej nie z samych zmian w PIT/CIT.

A mi juĹź w 2007 napisali w interpretacji Ĺźe kurs faktyczny to kurs faktyczny :)

Kilka miesięcy temu czytałem że sądy administracyjne też tak uważają. Może dlatego skarbówka poszła tym tropem.

WTF?

Czy nie dało się w ustawie uźyć pojęcia "kursu zrealizowanego" albo
"kursu faktycznej wymiany pieniężnej"?

Wtedy to już chyba nie byłoby wątpliwości. A tak to IMHO zasada
racjonalności ustawodawcy znowu została narażona na szwank ...

Ostatnio znowu to nowelizowali i dla moich "use cases" treść art 24c pozostała identyczna co wcześniej, ale uwalili mi wiążącą interpretację :)

Tomek