Data: 2013-03-22 22:32:03 | |
Autor: mkarwan | |
Rodzina Smolarów - Grzegorz Hersz Smolar | |
Po wojnie znany był pod imieniem Grzegorz, urodził się w 1905 r. w Zambrowie jako Hersz Smolar, syn Dawida, producenta wody sodowej.
Już w latach 1918-1919 organizował w miasteczku lewicującą grupę młodzieży syjonistycznej, którą nazwał Związkiem Młodzieży Socjalistycznej. W lipcu 1920 r., po wkroczeniu Armii Czerwonej, został z ramienia owego ZMS członkiem miejscowego Komitetu Rewolucyjnego, za co - po wyparciu bolszewików - był poszukiwany przez żandarmerię wojskową. Wyjechał do Warszawy i tam związał się z Komunistyczną Partią Polski, która przerzuciła go do sowieckiego Kijowa, gdzie został sekretarzem Wydziału Ekonomicznego Gubernialnego Komitetu Komunistycznego Związku Młodzieży. Następnie rozpoczął studia w sekcji żydowskiej Komunistycznego Uniwersytetu Mniejszości Narodowych Zachodu w Moskwie - partyjnej uczelni kształcącej działaczy komunistycznych, głównie z krajów sąsiadujących z ZSRR. Po śmierci Lenina w 1924 r. został delegowany do Humańskiego Komitetu Okręgowego KZM dla organizowania tzw. zaciągu leninowskiego do tej organizacji. Tam też w 1925 r. został przyjęty do partii bolszewickiej, a następnie przeniesiono go do Charkowa i Moskwy. W następnym roku został wybrany na członka Centralnego Żydowskiego Biura Komitetu Centralnego Komsomołu. Herszowi Smolarowi starczyły cztery klasy podstawówki Ukończył on do 1917 r. zaledwie cztery klasy szkoły podstawowej (!) i rozpoczął działalność w kółkach syjonistycznych, by w 1920 r., podczas inwazji bolszewików na Polskę znaleźć się w tzw. Komitecie Rewolucyjnym (taka droga to nie przypadek, wielu bowiem działaczy syjonistycznych łatwo znajdowało drogę do struktur komunistycznych!). Cztery klasy podstawówki to było w kręgach rewolucyjnych już coś: otwierało drogę na sowiecki Uniwersytet. W 1923 r. Hersz Smolar został przerzucony nielegalnie do Związku Sowieckiego, gdzie skierowano go "na studia"(!) w Komunistycznym Uniwersytecie Mniejszości Narodowych Zachodu w Moskwie. Po kilkunastu miesiącach nauki (z dłuższymi przerwami na działalność ściśle partyjną) Hersz zdołał je ukończyć. Nie wiemy tylko, jaką specjalność otrzymał i jak ją doskonalił podczas kolejnego nielegalnego pobytu w Związku Sowieckim w latach 1934-1935. "Etatowy" Żyd W 1928 r. sekcja polska Międzynarodówki Komunistycznej skierowała go do pracy partyjnej w kraju. Przeniósł się więc do Wilna, gdzie był sekretarzem komunistycznej młodzieżówki, a później Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi. Szybko został jednak aresztowany i trzy następne lata przesiedział w wileńskich Łukiszkach. W 1932 r. wrócił do KPZB, tym razem jako sekretarz na Słonim i Baranowicze oraz Białystok. Od 1934 r. był kierownikiem krajowej redakcji wydawnictw KC KPZB, a także publikował testy w języku jidysz. W 1936 r. ponownie został aresztowany i skazany na 6 lat więzienia, z którego uwolnił go wybuch wojny i wkroczenie Armii Czerwonej. Został wówczas redaktorem dziennika "Białystokier Sztern", żydowskiego organu Komitetu Obwodowego partii bolszewickiej. Gdy w 1941 r. okupanta sowieckiego zastąpił niemiecki, Hersz Smolar znalazł się w Mińsku, a dokładnie w tamtejszym getcie, tworząc tam komunistyczną partyzantkę. Po opuszczeniu getta został komisarzem politycznym sowieckich oddziałów partyzanckich działających w tamtym rejonie. Pseudonim "Jefrim" Bardzo ważny jest okres jego życia w sowiecko-żydowskiej partyzantce w latach 1943-1944. W niektórych życiorysach Hersz Smolar podawał, że był członkiem Sztabu Zjednoczenia Partyzanckiego w południowej zonie Puszczy Białowieskiej. W rzeczywistości działał na terenie Puszczy Nalibockiej i w jej okolicach, a przekłamanie nie było świadome. Po prostu absolwent Sowieckiego Uniwersytetu w Moskwie nie znał w ogóle geografii! Dlatego też Puszcza Białowieska mogła mu się mylić z odległą o setki kilometrów Puszczą Nalibocką. Ukrywało się tam bardzo wielu Żydów i Sowieci usiłowali zrobić z nich swych partyzantów. Smolar otrzymał stopień wojskowy lejtnanta i pod ps. "Jefim" został redaktorem naczelnym pięciu "gazet partyzanckich" wydawanych w języku rosyjskim i jidysz. Pisał później o sobie wprawdzie, że był uczestnikiem większej ilości bojów z hitlerowcami, ale trudno ustalić jakiekolwiek konkrety. W 1946 r. wrócił do kraju i od razu zaczął pracę w Centralnym Komitecie Żydów w Polsce jako członek jego Prezydium oraz kierownik Wydziału Kultury i Propagandy. W latach 1949-1950 pełnił funkcję przewodniczącego CKŻP zamiast Adolfa Bermana (brata Jakuba), który wyjechał do Izraela. Następnie, aż do 1962 r. był przewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, zaś do 1968 r. kierował organem PZPR w języku jidysz "Fołks-Sztyme". Stanowisko to utracił w marcu 1968 r., wtedy też wyrzucono go z partii. Dwa lata później przez Paryż wyjechał do Izraela, gdzie pracował w Bibliotece Narodowej w Jerozolimie oraz na uniwersytecie w Tel Awiwie. Tam też zmarł w marcu 1993 r. źródło http://gazetawyborcza.republika.pl/smolar.htm http://gazetawyborcza.republika.pl/czerwonarodzinka.htm http://www.ivrozbiorpolski.pl/index.php?page=smolar http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzegorz_Smolar http://izrael.org.il/historia/2316-smolar-grzegorz-hersz-prl.html http://www.rp.pl/galeria/201010.html |
|