... znowu o zamachu smoleńskim :

http://wiadomosci.wp.pl/kat,1329,title,Slyszalem-ze-warunki-pogodowe-byly-zawyzone-to-kryminal,wid,13400951,komentarz.html


Płk Edmund Klich, który do niedawna był akredytowanym przedstawicielem
przy Międzypaństwowym Komitecie Lotniczym mówi, że już w czerwcu słyszał
o informacjach, które w tym tygodniu opublikowała "Gazeta Wyborcza".
Dziennik dotarł do źródeł, według których załoga tupolewa została
wprowadzona w błąd co do pogody w Smoleńsku. - Na początku w to nie
wierzyłem, zresztą teraz też nie mam pewności co do prawdziwości tej
informacji. W pierwszej chwili pomyślałem, że mogło dojść do jakichś
nacisków na załogę meteorologiczną, że ktoś ich do tego nakłonił, bo to
jest nieracjonalne zachowanie. Zawyżanie warunków to kryminał i myślę,
że meteorolodzy doskonale sobie zdawali z tego sprawę - mówi w wywiadzie
dla Wirtualnej Polski szef Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych.



Agnieszka Niesłuchowska: „Gazeta Wyborcza” napisała, że jeszcze przed
startem załoga tupolewa dostała prognozę lepszą niż taka jaka była
rzeczywiście, a po wylocie, 21 minut przed katastrofą, nie dostała tej
fatalnej, która dotarła do starszego synoptyka służby wojskowej i tu
utknęła. Wiedział pan o tym wcześniej?

Edmund Klich:Tak. Słyszałem o tym już w czerwcu. Na początku jednak w to
nie wierzyłem, zresztą teraz też nie mam pewności co do prawdziwości tej
informacji. W pierwszej chwili pomyślałem, że mogło dojść do jakichś
nacisków na załogę meteorologiczną, że ktoś ich do tego nakłonił, bo to
jest nieracjonalne zachowanie. Zawyżanie warunków to kryminał i myślę,
że meteorolodzy doskonale sobie zdawali z tego sprawę. Bardzo mnie to
wszystko zaskoczyło, ale nie mogłem tej informacji zweryfikować, bo nie
prowadziłem badań w Polsce.


Zakładając, że owa fatalna prognoza dociera jednak do kapitana przed
startem. Co powinien robić? Jeśli wybrałby lotnisko zapasowe, mogły się
pojawić komentarze, że delegacja przyleci na obchody rocznicowe z
wielogodzinnym opóźnieniem.

- W takiej sytuacji można było opóźnić start samolotu o godzinę lub dwie
i poczekać, aż pogoda się poprawi. To, z organizacyjnego punktu
widzenia, było lepsze rozwiązanie niż szukanie lotniska zapasowego np. w
Moskwie i sześciogodzinna podróż do Katynia.


Kto jest winny tej sytuacji? Przecież informacje o bieżących warunkach
mieli nie tylko polscy meteorolodzy, ale i załoga Jaka-40, która chwilę
wcześniej lądowała.

- Było dużo czasu, by załoga Jaka wykonała telefon do dowódcy tupolewa.
Jeśli taka informacja nie doszła to oznacza, że system nie działa.


Rok temu ppłk Kupracz, rzecznik dowództwa Sił Powietrznych mówił, że po
przekroczeniu przez samolot przestrzeni powietrznej obcego kraju, ten
kraj przejmuje zadanie informowania załogi o warunkach. Teraz mówi, że
po katastrofie wprowadzono obowiązek kontaktowania się załogi z Centrum
Operacji Powietrznych. To jak to jest? Kto jest winny?

- Już po katastrofie CAS-y było szereg zaleceń meteorologicznych na ten
temat, wszystko zostało pokazane czarno na białym i co? Od tamtego czasu
niewiele się zmieniło, nie wyciągnięto odpowiednich wniosków. COP
powinien wspierać załogę, ale swej roli nie spełnił. Nie obwiniam ludzi,
ale mówię, że system nie zadziałał. Według mojej oceny nie było
właściwego wsparcia załogi.


A może meteorolodzy bali się, że gdy podadzą fatalną prognozę, potem
pogoda się poprawi a tupolew wyląduje na innym lotnisku, to ktoś będzie
musiał za to odpowiedzieć.

- Więc wracamy do braków w systemie, złego przygotowania ludzi na tych
stanowiskach. Człowiek nie może kombinować na zasadzie: „jak nie
wyląduje, to mnie powieszą”. Niestety na zasadzie – „uda się, albo nie”
często opierało się podejmowanie decyzji w 36 specpułku. Wynika to
chociaĹźby z rozmĂłw w kabinie tupolewa.


Powiedział pan Rosjanom o tej prognozie?

- Nie przekazałem im tego, bo nie pytali. Mieli swoje oceny a moja
informacja była nieoficjalna.


Wyjaśnienie tej zagadki będzie istotne dla ustalenia przyczyn tragedii?

- Z pewnością tak, ale nie można koncentrować się tylko na tym, bo
stracimy z oczu inne ważne aspekty katastrofy. Nawet jeśli meteorolodzy
zawinili, wiele innych osób nie dopełniło swoich obowiązków.


Coś jednak w systemie drgnęło. Wojsko znalazło pieniądze na zakup
symulatorów i szkolenia załóg tupolewa w Moskwie. Udzielił się panu ten
optymizm?

- Chciałbym wierzyć w to światełko w tunelu, ale ostatnio słyszałem
bardzo negatywną opinię na ten temat od jednego ze specjalistów z
komisji Millera. Powiedział, że jest źle i nie ma odpowiednio
przygotowanych kadr, które potrafiłyby ten system naprawić. Mam jednak
nadzieję, że w końcu coś się zmieni.


Wierzy pan, Ĺźe raport zostanie opublikowany w czerwcu?

- Tak, bo mam informację od kolegów, że prace komisji mają się zakończyć
pod koniec maja. Nie można ciągnąć tego przez kampanię wyborczą, bo
będzie to tragiczne. Wierzę, że będzie to obszerny, do bólu prawdziwy i
wiarygodny dokument.


A czy raport będzie miał przełożenie na wynik wyborów? Pytam, bo Paweł
Graś powiedział, że nie odbije się na notowaniach Platformy.

- Nie będę z nim dyskutował, bo według mnie w ogóle nie sprawdził się
jako rzecznik rządu po katastrofie. Nie prowadził żadnej polityki
informacyjnej rządu. Gdyby to robił, nie musiałbym brać na swoje barki
obowiązku informowania społeczeństwa o tym, co się dzieje. Może nie
zawsze robiłem to bardzo profesjonalnie ale zawsze przekazywałem prawdę
i mówiłem, że nie można za wszystko winić pilotów bo to byłoby
najprostsze i najwygodniejsze dla większości organizatorów i decydentów.
Wiem, że były takie tendencje i dlatego od początku temu zaprzeczałem.
Zresztą dostałem informację, że to on postanowił, że trzeba „odizolować”
mnie całkowicie od życia publicznego. W efekcie odsunięto mnie od
prowadzenia wykładów w Dęblinie, nie włączono do komisji Millera. Ja
wiem, że można kogoś zabić medialnie, ale ja sobie poradzę. Uważam, że
to pan Graś powinien zostać przesłuchany przez sejm i wytłumaczyć się z
tego, co zrobił, aby na bieżąco informować społeczeństwo, o tym, co się
dzieje w sprawie badania katastrofy.


Trudno się tego spodziewać. Premier pewnie stanie za nim murem.

- I na tym, moim zdaniem, polega niekiedy problem Donalda Tuska – nieraz
za bardzo staje za swoimi ministrami.


Czy komisja Millera badająca katastrofę smoleńską działa bezprawnie?
Takie wątpliwości zgłosił mec. Rogalski.

- Nie chcę tego komentować, nie jestem prawnikiem. Te sprawy są
niezwykle trudne, bo, jak pisze prof. Ĺťylicz, ekspert prawa
międzynarodowego, jest wiele innych nieunormowanych kwestii prawnych,
które wyniknęły po 10 kwietnia.


Prof. Żylicz zastanawia się, czy istniały inne, lepsze rozwiązania niż
wybór załącznika 13 konwencji chicagowskiej jako podstawy
polsko-rosyjskiej współpracy, np. porozumienie międzyresortowe z 1993
roku. Załóżmy zatem, że wybieramy drugi wariant. Co wtedy?

- Ustalenie procedur znacznie by się wydłużyło a współpraca między
naszymi krajami stałaby się uciążliwa. Nie wiadomo, co mogłoby się w tym
czasie wydarzyć i w jakim stopniu opóźniło by to badania nad katastrofą.
Jeśli zaczęlibyśmy snuć rozważania na temat innych rozwiązań prawnych,
zaczęłyby się utarczki z Rosjanami i nie mielibyśmy podstaw prawnych by
czegoś od nich żądać. Potem pewnie nie przekazaliby nam rozmów z wieży i
nie dowiedzielibyśmy się nic na temat pracy rosyjskich kontrolerów.
Raport MAK musielibyśmy przyjąć, w wersji jaką by napisali, a
pozostałyby nam jedynie przesłuchania kontrolerów, o ile w tych
przesłuchaniach w ogóle byśmy uczestniczyli.


Z pana słów wynika, że było to jedyne sensowne rozwiązania. Inni
twierdzą, że decyzja o wyborze załącznika 13 była nieprzemyślana.

- Przyjęcie załącznika 13 było najlepszym rozwiązaniem. Ten aneks był
wypracowywany i modyfikowany przez lata. W pracy nad nim chodziło o to,
by w przyszłości nawet najmniejsze państwa miały równe prawa z wielkimi
partnerami.


Ale ustalenia o wyborze tego dokumentu miały charakter nieformalny,
przyjęty w trybie roboczym, a więc mówiąc kolokwialnie „ na gębę”. To
było właściwe?

- Umowy „ na gębę” obowiązują na świecie, nie ma w tym nic dziwnego.


Jednak chyba nie powie pan, że załącznik był idealny. Miał braki, jak
choćby to, że nie wspominał słowem o procedurze odwoławczej.

- To prawda, można by rozszerzyć go o tę kwestię, ale równie dobrze -
ustalić to między krajami już w trakcie badań. Prawnicy mogli ustalić
wspólną formułę, wskazać instytucję międzynarodową, do której można by
się odwołać w przypadku niezgodnego stanowiska.


Pan jednak wielokrotnie podkreślał, że sprawa była zbyt delikatna, by
chciały się w nią włączać inne państwa czy organizacje.

- Właśnie, bo przecież nigdy nie było problemu z zaproszeniem ekspertów,
ale w czym oni by nam pomogli? Problem polegał na tym, że Rosjanie nie
chcieli nam pewnych dokumentów przekazać i żaden ekspert by tego nie
zmienił. Zresztą, nie wiem czy ktoś z zewnątrz chciałby mieszać się w
takie międzynarodowe konflikty? Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa
Cywilnego (ICAO) i Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA)
raczej unikałaby tego ze względu na status samolotu (lotnictwo państwowe).


Pan często bywa za granicą, spotyka się z międzynarodowymi ekspertami.
Co mĂłwili panu o swoich spostrzeĹźeniach na temat katastrofy?

- W świadomości ekspertów europejskich funkcjonuje przekonanie, że
decyzja o lądowaniu należała do pilota. Pomijają, podobnie jak Rosjanie,
rolę kontrolerów w całym zdarzeniu i wydaje im się, że lot był cywilny.
Aby jednak lot miał taki status, kontrolerzy musieliby mieć uprawnienia
cywilne, a takich nie mieli. W czasie podejścia do lądowania doszło do
uzgodnienia procedury wojskowej. Na pytanie kierownika lotów „na
wojskowym lądowaliście?” było potwierdzenie kapitana samolotu. I właśnie
dlatego trzeba o tym głośno powiedzieć w polskim raporcie, aby obraz
wypadku nie był zafałszowany.


Przejęcie przez nas badania też by w niczym nie pomogło? Może zmieniło
sposób postrzeganie katastrofy i jej przyczyn na arenie międzynarodowej?

- To kuriozum. Proszę sobie wyobrazić, co by było, gdybyśmy przejęli
śledztwo, a całą sprawę opisał przewodniczący Antoni Macierewicz. Rosja
nie miałaby żadnej możliwości uczestnictwa i ewentualnej obrony swojego
stanowiska.


A czy my mamy możliwość dotarcia do prawdy, skoro wiele dokumentów od
Rosji nie dostaliśmy? Nadal pozostają wątpliwości co do statusu lotu.
Smoleńskiego lotniska, które normalnie jest nieczynne i nie było go
nawet w wykazach państw członkowskich ICAO.

- Faktycznie, myślę, że to pewna luka w prawie międzynarodowym i bardzo
istotny problem dla nas. To był nietypowy wypadek i nawet ICAO nie
przewidziało pewnych rozwiązań. Mimo wszystko myślę, że mamy możliwość
dotarcia do prawdy i udało nam się to, choć na pewno będą w polskim
raporcie braki. Wciąż nie wiemy czy Rosjanie mieli obowiązek zamknięcia
lotniska, czy nie. Być może jednak taką wiedzę ma minister Miller, bo
słyszałem, że pewne dokumenty do niego trafiały również inną drogą.


Czy Polska mogła zrobić coś więcej, by uzyskać więcej informacji,
dokumentĂłw od strony rosyjskiej na drodze dyplomatycznej?

- Zgadzam się z opiniami, że komisją badającą okoliczności katastrofy
smoleńskiej mógłby kierować premier a nie minister. Taki wariant
zastosowano w Rosji – to Putin trzymał nad wszystkim pieczę. U nas
komisją kierował szef resortu, a więc równorzędności między naszymi
krajami zabrakło. Gdyby nad tą grupą stał Donald Tusk, myślę że łatwiej
byłoby mu coś wskórać, załatwić, a współpraca z Rosją przebiegałaby może
płynniej.


Z płynną współpracą kłopoty były nie tylko na linii Polska – Rosja.
Iskrzyło również między panem a ministrem Millerem. To chyba nie było
dla nas dobrą wizytówką.

- Konflikty, które narastały między mną a Millerem nie były od razu
ucinane, szły w świat. Faktycznie można to było załagodzić i nie
pokazywać Rosjanom, że są między nami nieporozumienia.


Wyglądało to tak, jakbyście działali w dwóch odrębnych jednostkach, a
przecież interes był wspólny.

- To nie było tak, że każdy z nas ciągnął w swoją stronę. Problem tkwi
gdzie indziej. Gdy rok temu dostałem stenogramy rozmów, Miller zażądał,
abym mu je przekazał. Powiedziałem, że mu nie dam, bo zobowiązałem się
przed Rosjanami, że nikomu ich nie udostępnię. Gdybym postąpił inaczej,
stałbym się niewiarygodny i nie miałbym do nich z czym wracać. W mojej
ocenie te stenogramy chciano jak najszybciej opublikować, czemu byłem
zdecydowanie przeciwny. Uczyniono to później. Według mojej oceny
zamiarem było wskazanie na błędy pilotów.


I wtedy się zaczęło.

- Tak, minister zrobił mi afront. Mieliśmy w Rosji wspólnie uczestniczyć
w przegrywaniu rejestratorów, ale pan Miller stwierdził, że nie życzy
sobie mojej obecności. Pokazywanie swojej niechęci na forum rosyjskim
było niedopuszczalne z dyplomatycznego punktu widzenia.


Niesmak pozostał, a pan, po zakończeniu swojej pracy akredytowanego przy
MAK, nie znalazł się w szeregach komisji.

- To prawda, po zakończeniu misji przy MAK powinienem zostać włączony do
komisji Millera, ale decyzja nie ode mnie zależała. Miałem dużą wiedzę o
katastrofie, bezpośredni kontakt z rosyjskimi ekspertami, którego nie
mieli żadni eksperci z komisji. Rozmawiałem, często bez świadków, bo
strona rosyjska nie godziła się na udział innych ekspertów w niektórych
spotkaniach, m.in. z szefową MAK – Tatianą Anodiną czy Aleksiejem
Morozowem, szefem Komisji Technicznej MAK, więc myślę, że moje
informacje byłyby korzystne dla przebiegu badania. Trudno, może to i
lepiej, bo dzięki temu nie będę rozliczany za raport końcowy.


Ale pewnie będzie pan musiał odpowiedzieć przed sądem za słowa
wypowiedziane pod adresem Bogdana Klicha, szefa MON. Przypomnijmy, mówił
pan, że na pana naciskał. Minister twierdzi, że to insynuacje.

- Nie wiem, czy będę musiał się tłumaczyć, czy nie. Na razie nie
dostałem wezwania na rozprawę i myślę, że nic z tego nie będzie. A jak
dostanę to i tak się nie obawiam, mam dowody, że mówiłem prawdę.


Czyli nie wycofa się pan z tych stwierdzeń?

- Nie, bo minister na mnie naciskał, co zresztą było jedną z przyczyn
mojej rezygnacji z przewodniczenia komisji przez niego powołanej tuż po
katastrofie. Nie mogłem stać na czele jednostki, skoro oficjalnie
poinformowano mnie, że mój raport będzie zatwierdzany przez ministra,
więc to on będzie decydował, co się znajdzie w dokumencie. To była
manipulacja, w której nie chciałem uczestniczyć. Zresztą takie rzeczy,
według mojej oceny, działy się już po katastrofie CAS-y. Co z tego, że
powstał prawdziwy protokół, jeśli minister opublikował go bez
załączników. To nie było manipulowanie opinią publiczną? Raporty końcowe
opublikowane po Bryzie i Mi-24 są jedynie wybranymi fragmentami pełnych
protokołów bez zaleceń i były też publikowane po zgodzie ministra.
Czego konkretnie dotyczyły naciski na pana?

- Nacisk to pojęcie subiektywne. Gdy generał usłyszy, że ma wykonać
zadanie, nie uzna tego za nacisk, bo jest żołnierzem i musi robić, co mu
każą. Ja byłem jednak w innej sytuacji. Byłem przyzwyczajony do
niezależności, więc nie tolerowałem pewnych sugestii.


Jakiś przykład?

- Gdy ktoś mi mówi: „Uważam, że przyczyny wypadku były takie i takie, a
zresztą i tak będę raport zatwierdzał” to uzna pani, że naciskano na
mnie, czy nie? Chyba nie trzeba tego komentować. W takich warunkach nie
mogłem dalej kierować komisją. Katastrofa smoleńska jest zbyt ważną
sprawą, by ukrywać coś na jej temat. Niebawem to w szczegółach opiszę.
Powiem więcej już wcześniej, jeśli dowiem się po raporcie Millera, że
komisja woskowa nie zostanie wyłączona spod nadzoru MON. Muszę to
zrobić, bo...


....dostaje pan z kaĹźdej strony?

- Z każdej, ale nie od społeczeństwa. Od zwykłych ludzi mam mnóstwo
dowodów sympatii. To politycy biją mnie z każdej strony, ale jest to dla
mnie wygodne, bo oznacza, że jestem obiektywny. Gdybym dostawał tylko od
jednej partii – wyszłoby, że jestem upolityczniony. A tak z jednej
strony ściga mnie Klich i Graś, atakuje Macierewicz i na dodatek
członkowie mojej komisji, która robi wszystko, by mnie odwołać. Wrogów
mam wszędzie.


Myśli pan czasem: „Po co był mi ten MAK”?

- Wielokrotnie zastanawiałem się, czy nie lepiej było w spokoju dotrwać
do końca kadencji w komisji, a potem może zostać na kolejną. Z drugiej
strony myślę, że najlepiej nadawałem się do pełnienia tej funkcji
spośród innych ekspertów. Miałem ośmioletnie doświadczenie w komisji
cywilnej i mocne podstawy wojskowe. Brakowało mi jedynie dobrego
wsparcia – nie tyle fachowego, co prawnego. Z czystym sumieniem mogę
jednak powiedzieć, że gdyby nie ja, rozmów z wieży pewnie byśmy od Rosji
nie dostali.


Jakie były największe trudności na jakie napotkał pan ze strony polskiej?

- Gdy zaczęły się schody we współpracy z Rosjanami nie powołano, o co
wnioskowałem, zespołu prawnego, który pomógłby nam w rozwiązaniu
bieżących problemów. W czasie współpracy z MAK musiałem konsultować się
z prywatnym prawnikiem, więc to chyba nie było w porządku. Dziwne było
też to, że niemal połowa ekspertów w komisji Millera to wojskowi. Takich
osób powinno być jak najmniej, bo przecież są sędziami we własnej
sprawie. Z katastrofy wojskowej CAS-y, która była kalką wypadku
tupolewa, nie wyciągnięto wystarczających wniosków, więc jak w tej
sytuacji mają się teraz zachować wojskowi eksperci?


Z kolei panu zarzuca się, że przekroczył swoje uprawnienia, gdy 13
kwietnia 2010 r. w Smoleńsku zażądał od będących na miejscu
przedstawicieli Naczelnej Prokuratury Wojskowej przerwania przesłuchania
szefa meteo. Zdaniem posła PiS "utrudnił pan toczące się postępowanie
karne i działał wbrew interesom RP". Prokuratura już pana przesłuchała w
tej sprawie?

- Jeszcze nie, zresztą nie wiem czy już przesłuchała wojskowych
świadków, bo od tego trzeba by zacząć. Nie wiem jak oni się ustosunkują
do tych zarzutów, bo wiadomo, że tuż po katastrofie nie było w Smoleńsku
różowo, wszyscy byli w ogromnym stresie, więc dochodziło do różnych
napięć. Nikt nigdy nie brał udziału w badaniu takiej tragedii. Żałuję
jednego, że nie ściągnąłem tam od razu psychologa. To dobra wskazówka na
przyszłość.


Dlaczego Rosjanie nie oddali nam jeszcze wraku?

- Zanim nie zakończą śledztwa, nie zrobią tego, to normalne. Takie
zasady są wszędzie i nie przyspieszy tego ani polski prokurator, ani
minister.


Pan mówi, że nie zakończyli badania, z drugiej strony, przecież
doprowadzili do zniszczeń wraku, cięli go piłami, wybijali szyby, przez
wiele tygodni leżał w śniegu. To normalne?

- Przyznaję, zrobili głupio niszcząc go, ale to jeden z przykładów tzw.
„ruskiego bałaganu”, który i tym razem dał o sobie znać. Z moralnego
punktu widzenia to było karygodne.


A z punktu widzenia wartości dowodowej wraku ?

- Według mnie nie miało to wielkiego wpływu na wynik badań. Pewnie ktoś
teraz zapyta, co ze mnie za badacz, bo nie przywiązuję wagi do wraku,
ale powtarzam – mamy najważniejsze urządzenia czyli rejestratory. Z
wraku można odczytać sposób niszczenia maszyny i inne dane, ale przy
posiadaniu danych z rejestratorów nie potrzeba nam wiele więcej. Część
urządzeń pokładowych badali nasi specjaliści.


Niektórzy specjaliści dowodzą, że na podstawie badań wraku, można było
ustalić, czy nie doszło do jakiejś usterki technicznej.

- Według mojej oceny żadnej usterki nie było. Gdyby do takiej doszło,
można by ją zweryfikować za pomocą rejestratorów.


Czyli definitywnie wyklucza pan ewentualne problemy techniczne? Pytam,
ponieważ np. Marek Pyza pisze w „Uważam, rze”, że nie można wykluczyć,
że do awarii nie doszło np. przez rurkę Pitota, urządzenia do pomiaru
prędkości statków powietrznych.

- Kiedyś mówiło się, co drugi Polak wie wszystko o medycynie, teraz
wszyscy są ekspertami lotniczymi. Powtarzam: nie było żadnych problemów
technicznych, bo gdyby były, urządzenia wskazałyby, że doszło do
zakłócenia lotu. Można tworzyć wiele teorii, a prawda jest taka, że
przyczyny katastrofy były banalne, m.in.: nieprofesjonalne działanie
załogi, wieloletnie zaniedbania w lotnictwie, brak ćwiczeń na
symulatorach, szkoleń w CRM, brak obiegu informacji o warunkach
meteorologicznych, brak profesjonalnego przygotowania załóg. To był
jeden ogromny zbieg bardzo wielu zaniedbań.


Ostatnio minister Klich poinformował, że loty Tu-154M będą wznowione a w
połowie maja odbędzie się pierwszy, po dłuższej przerwie, lot „tutką”.
Polecą nim na Bałkany żołnierze. Czy to bezpieczne, aby tupolewem znów
podróżowały VIP-y?

- A co w tym dziwnego? Gdyby mnie to dotyczyło, też bym poleciał. W
innych krajach podobne sytuacje się zdarzają – np. Czesi zawiesili loty
na CAS-ie a po usunięciu problemów znów będą nimi latać.


Ale w 2010 roku było aż pięć poważnych awarii na tupolewach.

- Na wielu samolotach są poważne awarie. Nie twórzmy teraz spiskowych
teorii, że w ostatnich sekundach coś się w tupolewie wydarzyło, że
doszło do eksplozji tuż przed lądowaniem. Jeśli ktoś, jak pan
Macierewicz z góry założył, że był zamach, to zrobi wszystko, by to
udowodnić.


Podpiera się autorytetami z dziedziny fizyki.

- Chętnie bym sobie z nimi porozmawiał. Powinno się zwołać konferencję
naukową, zaprosić największe autorytety z tej dziedziny i skonfrontować
je z ekspertami, na których powołuje się pan Macierewicz. Zapewniam, że
wybitni profesorowie wdeptali by ich w ziemię.


Bronisław Komorowski mówił w jednym z wywiadów, że choć my oczekujemy od
Rosji wraku i czarnych skrzynek, oni teĹź nie dostali od nas pewnych
dokumentĂłw. Wie pan o jakie dokumenty chodzi?

- Nie wiem. Pamiętam jedynie te, których domagał się MAK. Dotyczyły
głównie systemu przygotowania załogi do lotu. Być może teraz rosyjska
prokuratura chce szerszej dokumentacji na temat przygotowania lotu pod
kątem prac kancelarii premiera i prezydenta. Sądzę, że po całej burzy,
negatywnych komentarzach politycznych po raporcie MAK Rosjanie
zwiększyli zakres badań. Chcą nam pokazać, ile bałaganu w organizacji my
mieliśmy. Z drugiej strony to dla nich kolejny argument, że nie mogą
jeszcze oddać nam wraku.


Gdy był pan akredytowanym przy MAK, często wspominał pan, że nie
dostajemy od Rosjan informacji, o ktĂłre zabiegamy, a czy Rosjanie
skarżyli się panu, że Polska nie chce im czegoś przekazać?

- Na początku tak, bo nasi wojskowi przyjęli zasadę – jak najmniej dawać
Rosji. Były sytuacje, że robili Rosjanom problemy – związane z
kserowaniem książki dotyczącej szkolenia załogi. Aby powielić dokument,
który nie jest tajny, musiałem na piśmie występować do polskich władz.
Na początku był pewien opór z naszej strony, ale z pewnością to my
mieliśmy więcej problemów z uzyskaniem czegoś od nich.


Podobno rosyjskie stowarzyszenie „Przerwany Lot”, które ma doświadczenie
w walce z MAK i rosyjską prokuraturą, zaoferowało pomoc polskim
instytucjom prowadzącym śledztwo. Popiera pan takie inicjatywy?

- Nie wiem co to za instytucja, ale nie sądzę, by mogła jeszcze w czymś
pomóc komisji czy polskiej prokuraturze. Pamiętajmy, że to jest teraz
sprawa polityczna, więc angażowanie się w nią rosyjskiego stowarzyszenia
z pewnością nie zostanie pozytywnie przyjęte. Korzystanie z pomocy
takiej organizacji może jeszcze bardziej pogorszyć współpracę z Rosją, a
my możemy więcej stracić niż zyskać i jeszcze dłużej czekać na wrak.


„Nasz Dziennik” napisał, że kontrolerzy lotu dostali awans i zostali
przeniesieni z lotniska w Smoleńsku do innych jednostek. Co pan na to?

- Gdyby rzeczywiście zostali awansowani, to byłby skandal. Nie może być
tak, że osoby, których udziału w katastrofie jeszcze nie wyjaśniono, są
wyróżniane. To byłoby bulwersujące i lekceważące w stosunku do Polski.
Nie chce się jednak szerzej wypowiadać, bo nie wiem dokładnie do jakich
jednostek zostali przeniesieni i co konkretnie robią. Nieraz zdarza się
bowiem tak, że ktoś zostaje przeniesiony za karę, na jakieś peryferyjne
stanowisko.

Rozmawiała Agnieszka Niesłuchowska, Wirtualna Polska