Największy wróg kościoła? Nieznana twarz generała Jaruzelskiego

Życiorys Wojciecha Jaruzelskiego pełen jest mało chwalebnych epizodów. Jeden z mniej znanych to wojna, jaką generał prowadził z Kościołem katolickim w polskiej armii, gdy sprawował funkcję szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego.

To że Wojciech Jaruzelski jest niewierzący nie stanowi żadnej tajemnicy. Jednak zdawać by się mogło, że to człowiek bardzo tolerancyjny, niemający nic wspólnego z tak zwanym wojującym ateizmem. Sam wszak swego czasu napisał: Szanuje ludzi autentycznie wierzących. Nawet zazdroszczę im religijnej, moralnej przystani – to daje swego rodzaju komfort psychiczny, emocjonalny. O tym, że są to tylko puste słowa możemy się przekonać śledząc jego poczynania na stanowisku, które piastował w latach 1960-1965.
Jaruzelski rusza na wojnę z klerykami

Wszystko zaczęło się od wojny z klerykami. Zgodnie z ustawą o powszechnym obowiązku wojskowym z dnia 30 stycznia 1950 r. nie mieli oni podstaw do składania wniosków o odroczenia i zwolnienia ze służy. Jednak na mocy porozumienia z 14 kwietnia tego samego roku między Episkopatem a władzami PRL do wojska nie powoływano alumnów Wyższych Seminariów Duchownych. Sytuacja uległa diametralnej zmianie w 1959 r., kiedy to Władysław Gomułka zaostrzył kurs względem Kościoła katolickiego. I tutaj do akcji wkracza towarzysz generał.

Już od pierwszych dni swego urzędowania zaczął on energicznie działać w kierunku zniechęcenia kleryków w mundurach do stanu kapłańskiego. Jaruzelski, jako człowiek inteligentny wiedział, że najskuteczniejsza będzie metoda kija i marchewki. Wraz z silną indoktrynacją ideologiczną wprowadzono program wspierania tych alumnów, którzy zdecydują się na życie świeckie oraz szykanowania „opornych”. Jak pisze Lech Kowalski w swej książce „Jaruzelski. Generał ze skazą” w wypadku tych pierwszych w grę wchodziła pomoc w uzyskaniu dobrej pracy, przyjęciu na studia na wybranym kierunku czy przydział mieszkania. Często dawano również zapomogę bezzwrotną w wysokości 3000 zł. Z kolei drudzy musieli liczyć się ze służbą w najcięższych jednostkach i najmniej atrakcyjnych garnizonach.

Takie metody początkowo wydawały się przynosić pomyśle efekty. W 1961 r. blisko 20% alumnów kończących zasadniczą służbę wojskową deklarowało powrót do życia świeckiego. Jednak było to tylko chwilowe zwycięstwo. Zgodnie z tym, co pisze Katarzyna Ciemięga w artykule „Alumni w Wojsku Polskim w latach 1959-1980 w świetle dokumentów Głównego Zarządu Politycznego” w 1962 r. ze 151 wcielonych do wojska kleryków z powrotu do seminarium zrezygnowało 13, w 1963 r. – 12 ze 160 wcielonych.
Wśród najzagorzalszych wrogów Kościoła katolickiego w Polsce

W zaistniałej sytuacji Jaruzelski przygotował bardziej kompleksowy plan działania. 6 lipca 1964 r. wydano wytyczne w sprawie prowadzenia pracy polityczno-wychowawczej z alumnami seminariów duchownych i zakonnych, odbywających zasadniczą służbę wojskową. Jak zauważa Lech Kowalski, generał tym dokumentem dołączył do grona najzagorzalszych wrogów Kościoła katolickiego w Polsce.

Według wytycznych, alumni mieli być wcielani do jednostek pojedynczo, dodatkowo kierowano ich do garnizonów znajdujących się jak najdalej od ich seminariów, przy czym miały to być regiony i miejscowości mniej podatne na wpływy kleru. Zalecano także, aby klerycy zdobywali w trakcie służby zawody przydatne w życiu cywilnym. W jednostkach do których trafiali alumni miano prowadzić dodatkowe wykłady w trakcie specjalnych zajęć politycznych. Również tamtejsze biblioteki zamierzano odpowiednio zaopatrzyć. Zgodnie z słowami Jaruzelskiego chodziło o książki obalające podstawowe doktryny religii katolickiej, obnażające istotę moralnego i politycznego oblicza kleru. Ponadto na ich półki miały trafić roczniki „Argumentów”, „Faktów i Myśli” oraz szeregu innych laickich periodyków.

Generał jednocześnie polecił wnikliwie rozpoznawać środowisko alumnów, umiejętnie przeciwdziałać ich zorganizowanym kontaktom, a także próbom rozprzestrzeniania przekonań i praktyk religijnych. Dowódcy byli zobowiązani zapobiegać izolowaniu się alumnów od kolektywu żołnierskiego. Jak przewidywano, ten kolektyw powinien utrudnić naukę na zaocznych studiach w seminariach duchownych i zakonnych. Z kolei zastępców dowódców jednostek do spraw politycznych zobligowano do nawiązywania kontaktów z sekretarzami PZPR w garnizonach w celu podejmowania wspólnych działań zmierzających do paraliżowania prób oddziaływania na alumnów przez miejscowy kler.

Jak widać, była to doskonale przemyślana i zorganizowana ofensywa na całym froncie walki z klerykami. Nie wiedzieć jednak czemu Jaruzelski po ledwie czterech miesiącach zmodyfikował część wytycznych. Klerycy wcieleni do wojska jesienią 1964 r. mieli zostać zgrupowani w czterech wyznaczonych jednostkach. Dodatkowo szef GZP WP zadecydował, iż w dwóch spośród nich zostaną wydzielone ponadetatowe kompanie składające się w jednym przypadku ze 100 (2 pułk zmechanizowany ze Skierniewic ) a w drugim 90 (1 pułk pontonowy z Brzegu) procent kleryków. Jak można się domyśleć kładziono tam duży nacisk na szkolenie polityczne – w pierwszym roku służby 480 godzin plus 32 godziny informacji politycznej, w kolejnym 360 godzin i 36 godzin informacji. Jak trafnie zauważa w swej książce Lech Kowalski takiej dawki indoktrynacji nie przewidywano nawet dla Wojskowej Akademii Politycznej.


Mimo wysiłków zakrojonych na tak szeroką skalę, rezultaty walki o dusze alumnów były mizerne. Szczególnie, że seminaria już na wstępie zakładały odsiew w granicach 20%. Co zatem uzyskano? Właściwie tylko – a może aż – widoczną zmianę stosunku kierownictwa seminariów i poszczególnych biskupów do kontroli państwa. Zgodnie z ocenami Jaruzelskiego, znaczna większość zezwalała już na wizytacje, udzielała żądanych informacji i przesyłała wymagane sprawozdania.


W walce o ugruntowanie światopoglądu materialistycznego wśród kadry zawodowej

Rzecz jasna poczynania towarzysza generała na stanowisku szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego nie ograniczały się tylko do utrudniania życia klerykom w mundurach. Dbał on również o „właściwą” postawę światopoglądową kadry zawodowej – oficerów, podoficerów, jak i szeregowych. W jednym z rozporządzeń możemy na przykład przeczytać:

Wyjaśnić oficerom bezpartyjnym, że aktywne, uporczywe uprawianie praktyk religijnych jest sprzeczne z wymaganiami, jakie stawiamy oficerom Ludowego Wojska i nie da się zwłaszcza pogodzić z piastowaniem poważnych i bardzo odpowiedzialnych stanowisk służbowych.
Artykuł powstał między innymi w oparciu o książkę Lecha Kowalskiego pt. "Jaruzelski. Generał ze skazą" (Zysk i S-ka, 2012)

Artykuł powstał między innymi w oparciu o książkę Lecha Kowalskiego pt. "Jaruzelski. Generał ze skazą" (Zysk i S-ka, 2012)

Dla jasności należy dodać, że dotyczyło to także najbliższej rodziny (żony, dzieci) wojskowych. W efekcie żołnierze stronili od ślubów kościelnych i chrzczenia dzieci. Same świątynie omijali szerokim łukiem, zaś ślub kościelny córki lub syna mógł oznaczać złamanie kariery w armii.
Kościoły na magazyny a kapelani na zieloną trawkę

Jaruzelski w swej walce z Kościołem nie omieszkał uderzyć również w wojskowych kapelanów. Tych najbardziej niepokornych zwalniano, zaś powstałych wakatów nie pozwalano obsadzić. Także garnizonowe kościoły padły ofiarą zarządzeń generała. Najczęściej sprowadzały się one do „przekwalifikowania” obiektów sakralnych w magazyny (metoda zapożyczona od Wielkiego Brata). Tak stało się między innymi z kaplicami w Krakowie i Tarnowie oraz kościołami w Chełmie Lubelskim, Hrubieszowie czy Kazuniu. Nieco lepszy los spotkał kościół na terenie Akademii Sztabu Generalnego w Rembertowie, który „tylko” zamknięto.

Za podsumowanie całej działalności generała na polu walki z Kościołem w armii niech posłużą słowa cytowanego tutaj już wielokrotnie Lecha Kowalskiego:

Swego czasu Jaruzelski stwierdził jakoby, iż żałuje, że kiedyś objął stanowisko szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Ma czego żałować.

--


"Główną motywacją mojej aktywności publicznej była potrzeba władzy
i żądza popularności. Ta druga była nawet silniejsza od pierwszej,
bo chyba jestem bardziej próżny, niż spragniony władzy. Nawet na pewno..."

- Donald Tusk: Gazeta Wyborcza, 15–16 października 2005

On Fri, 26 Oct 2012 09:17:05 -0500, Przemys+AUI-aw W wrote:

Najwi+ARk-kszy wr+APM-g ko+AVs-cio+AUI-a? Nieznana twarz genera+AUI-a Jaruzelskiego

+AXs-yciorys Wojciecha Jaruzelskiego pe+AUI-en jest ma+AUI-o chwalebnych epizod+APM-w. Jeden z mniej znanych to wojna, jak+AQU- genera+AUI- prowadzi+AUI- z Ko+AVs-cio+AUI-em katolickim w polskiej armii, gdy sprawowa+AUI- funkcj+ARk- szefa G+AUIA8w-wnego Zarz+AQU-du Politycznego Wojska Polskiego.

To +AXw-e Wojciech Jaruzelski jest niewierz+AQU-cy nie stanowi +AXw-adnej tajemnicy. Jednak zdawa+AQc- by si+ARk- mog+AUI-o, +AXw-e to cz+AUI-owiek bardzo tolerancyjny, niemaj+AQU-cy nic wsp+APM-lnego z tak zwanym wojuj+AQU-cym ateizmem. Sam wszak swego czasu napisa+AUI-: Szanuje ludzi autentycznie wierz+AQU-cych. Nawet zazdroszcz+ARk- im religijnej, moralnej przystani +IBM- to daje swego rodzaju komfort psychiczny, emocjonalny. O tym, +AXw-e s+AQU- to tylko puste s+AUI-owa mo+AXw-emy si+ARk- przekona+AQc- +AVs-ledz+AQU-c jego poczynania na stanowisku, kt+APM-re piastowa+AUI- w latach 1960-1965.
Jaruzelski rusza na wojn+ARk- z klerykami

Wszystko zacz+ARkBQg-o si+ARk- od wojny z klerykami. Zgodnie z ustaw+AQU- o powszechnym obowi+AQU-zku wojskowym z dnia 30 stycznia 1950 r. nie mieli oni podstaw do sk+AUI-adania wniosk+APM-w o odroczenia i zwolnienia ze s+AUI-u+AXw-y. Jednak na mocy porozumienia z 14 kwietnia tego samego roku mi+ARk-dzy Episkopatem a w+AUI-adzami PRL do wojska nie powo+AUI-ywano alumn+APM-w Wy+AXw-szych Seminari+APM-w Duchownych. Sytuacja uleg+AUI-a diametralnej zmianie w 1959 r., kiedy to W+AUI-adys+AUI-aw Gomu+AUI-ka zaostrzy+AUI- kurs wzgl+ARk-dem Ko+AVs-cio+AUI-a katolickiego. I tutaj do akcji wkracza towarzysz genera+AUI-.

Ju+AXw- od pierwszych dni swego urz+ARk-dowania zacz+AQUBQg- on energicznie dzia+AUI-a+AQc- w kierunku zniech+ARk-cenia kleryk+APM-w w mundurach do stanu kap+AUI-a+AUQ-skiego. Jaruzelski, jako cz+AUI-owiek inteligentny wiedzia+AUI-, +AXw-e najskuteczniejsza b+ARk-dzie metoda kija i marchewki. Wraz z siln+AQU- indoktrynacj+AQU- ideologiczn+AQU- wprowadzono program wspierania tych alumn+APM-w, kt+APM-rzy zdecyduj+AQU- si+ARk- na +AXw-ycie +AVs-wieckie oraz szykanowania +IB4-opornych+IB0-. Jak pisze Lech Kowalski w swej ksi+AQUBfA-ce +IB4-Jaruzelski. Genera+AUI- ze skaz+AQUgHQ- w wypadku tych pierwszych w gr+ARk- wchodzi+AUI-a pomoc w uzyskaniu dobrej pracy, przyj+ARk-ciu na studia na wybranym kierunku czy przydzia+AUI- mieszkania. Cz+ARk-sto dawano r+APM-wnie+AXw- zapomog+ARk- bezzwrotn+AQU- w wysoko+AVs-ci 3000 z+AUI-. Z kolei drudzy musieli liczy+AQc- si+ARk- ze s+AUI-u+AXw-b+AQU- w najci+ARkBfA-szych jednostkach i najmniej atrakcyjnych garnizonach.

Takie metody pocz+AQU-tkowo wydawa+AUI-y si+ARk- przynosi+AQc- pomy+AVs-le efekty. W 1961 r. blisko 20% alumn+APM-w ko+AUQ-cz+AQU-cych zasadnicz+AQU- s+AUI-u+AXw-b+ARk- wojskow+AQU- deklarowa+AUI-o powr+APM-t do +AXw-ycia +AVs-wieckiego. Jednak by+AUI-o to tylko chwilowe zwyci+ARk-stwo. Zgodnie z tym, co pisze Katarzyna Ciemi+ARk-ga w artykule +IB4-Alumni w Wojsku Polskim w latach 1959-1980 w +AVs-wietle dokument+APM-w G+AUIA8w-wnego Zarz+AQU-du Politycznego+IB0- w 1962 r. ze 151 wcielonych do wojska kleryk+APM-w z powrotu do seminarium zrezygnowa+AUI-o 13, w 1963 r. +IBM- 12 ze 160 wcielonych.
W+AVs-r+APM-d najzagorzalszych wrog+APM-w Ko+AVs-cio+AUI-a katolickiego w Polsce

W zaistnia+AUI-ej sytuacji Jaruzelski przygotowa+AUI- bardziej kompleksowy plan dzia+AUI-ania. 6 lipca 1964 r. wydano wytyczne w sprawie prowadzenia pracy polityczno-wychowawczej z alumnami seminari+APM-w duchownych i zakonnych, odbywaj+AQU-cych zasadnicz+AQU- s+AUI-u+AXw-b+ARk- wojskow+AQU-. Jak zauwa+AXw-a Lech Kowalski, genera+AUI- tym dokumentem do+AUIBBQ-czy+AUI- do grona najzagorzalszych wrog+APM-w Ko+AVs-cio+AUI-a katolickiego w Polsce.

Wed+AUI-ug wytycznych, alumni mieli by+AQc- wcielani do jednostek pojedynczo, dodatkowo kierowano ich do garnizon+APM-w znajduj+AQU-cych si+ARk- jak najdalej od ich seminari+APM-w, przy czym mia+AUI-y to by+AQc- regiony i miejscowo+AVs-ci mniej podatne na wp+AUI-ywy kleru. Zalecano tak+AXw-e, aby klerycy zdobywali w trakcie s+AUI-u+AXw-by zawody przydatne w +AXw-yciu cywilnym. W jednostkach do kt+APM-rych trafiali alumni miano prowadzi+AQc- dodatkowe wyk+AUI-ady w trakcie specjalnych zaj+ARkBBw- politycznych. R+APM-wnie+AXw- tamtejsze biblioteki zamierzano odpowiednio zaopatrzy+AQc-. Zgodnie z s+AUI-owami Jaruzelskiego chodzi+AUI-o o ksi+AQUBfA-ki obalaj+AQU-ce podstawowe doktryny religii katolickiej, obna+AXw-aj+AQU-ce istot+ARk- moralnego i politycznego oblicza kleru. Ponadto na ich p+APMBQg-ki mia+AUI-y trafi+AQc- roczniki +IB4-Argument+APM-w+IB0-, +IB4-Fakt+APM-w i My+AVs-li+IB0- oraz szeregu innych laickich periodyk+APM-w.

Genera+AUI- jednocze+AVs-nie poleci+AUI- wnikliwie rozpoznawa+AQc- +AVs-rodowisko alumn+APM-w, umiej+ARk-tnie przeciwdzia+AUI-a+AQc- ich zorganizowanym kontaktom, a tak+AXw-e pr+APM-bom rozprzestrzeniania przekona+AUQ- i praktyk religijnych. Dow+APM-dcy byli zobowi+AQU-zani zapobiega+AQc- izolowaniu si+ARk- alumn+APM-w od kolektywu +AXw-o+AUI-nierskiego. Jak przewidywano, ten kolektyw powinien utrudni+AQc- nauk+ARk- na zaocznych studiach w seminariach duchownych i zakonnych. Z kolei zast+ARk-pc+APM-w dow+APM-dc+APM-w jednostek do spraw politycznych zobligowano do nawi+AQU-zywania kontakt+APM-w z sekretarzami PZPR w garnizonach w celu podejmowania wsp+APM-lnych dzia+AUI-a+AUQ- zmierzaj+AQU-cych do parali+AXw-owania pr+APM-b oddzia+AUI-ywania na alumn+APM-w przez miejscowy kler.

Jak wida+AQc-, by+AUI-a to doskonale przemy+AVs-lana i zorganizowana ofensywa na ca+AUI-ym froncie walki z klerykami. Nie wiedzie+AQc- jednak czemu Jaruzelski po ledwie czterech miesi+AQU-cach zmodyfikowa+AUI- cz+ARkBWwEH- wytycznych. Klerycy wcieleni do wojska jesieni+AQU- 1964 r. mieli zosta+AQc- zgrupowani w czterech wyznaczonych jednostkach. Dodatkowo szef GZP WP zadecydowa+AUI-, i+AXw- w dw+APM-ch spo+AVs-r+APM-d nich zostan+AQU- wydzielone ponadetatowe kompanie sk+AUI-adaj+AQU-ce si+ARk- w jednym przypadku ze 100 (2 pu+AUI-k zmechanizowany ze Skierniewic ) a w drugim 90 (1 pu+AUI-k pontonowy z Brzegu) procent kleryk+APM-w. Jak mo+AXw-na si+ARk- domy+AVs-le+AQc- k+AUI-adziono tam du+AXw-y nacisk na szkolenie polityczne +IBM- w pierwszym roku s+AUI-u+AXw-by 480 godzin plus 32 godziny informacji politycznej, w kolejnym 360 godzin i 36 godzin informacji. Jak trafnie zauwa+AXw-a w swej ksi+AQUBfA-ce Lech Kowalski takiej dawki indoktrynacji nie przewidywano nawet dla Wojskowej Akademii Politycznej.


Mimo wysi+AUI-k+APM-w zakrojonych na tak szerok+AQU- skal+ARk-, rezultaty walki o dusze alumn+APM-w by+AUI-y mizerne. Szczeg+APM-lnie, +AXw-e seminaria ju+AXw- na wst+ARk-pie zak+AUI-ada+AUI-y odsiew w granicach 20%. Co zatem uzyskano? W+AUI-a+AVs-ciwie tylko +IBM- a mo+AXw-e a+AXw- +IBM- widoczn+AQU- zmian+ARk- stosunku kierownictwa seminari+APM-w i poszczeg+APM-lnych biskup+APM-w do kontroli pa+AUQ-stwa. Zgodnie z ocenami Jaruzelskiego, znaczna wi+ARk-kszo+AVsBBw- zezwala+AUI-a ju+AXw- na wizytacje, udziela+AUI-a +AXwBBQ-danych informacji i przesy+AUI-a+AUI-a wymagane sprawozdania.


W walce o ugruntowanie +AVs-wiatopogl+AQU-du materialistycznego w+AVs-r+APM-d kadry zawodowej

Rzecz jasna poczynania towarzysza genera+AUI-a na stanowisku szefa G+AUIA8w-wnego Zarz+AQU-du Politycznego Wojska Polskiego nie ogranicza+AUI-y si+ARk- tylko do utrudniania +AXw-ycia klerykom w mundurach. Dba+AUI- on r+APM-wnie+AXw- o +IB4-w+AUI-a+AVs-ciw+AQUgHQ- postaw+ARk- +AVs-wiatopogl+AQU-dow+AQU- kadry zawodowej +IBM- oficer+APM-w, podoficer+APM-w, jak i szeregowych. W jednym z rozporz+AQU-dze+AUQ- mo+AXw-emy na przyk+AUI-ad przeczyta+AQc-:

Wyja+AVs-ni+AQc- oficerom bezpartyjnym, +AXw-e aktywne, uporczywe uprawianie praktyk religijnych jest sprzeczne z wymaganiami, jakie stawiamy oficerom Ludowego Wojska i nie da si+ARk- zw+AUI-aszcza pogodzi+AQc- z piastowaniem powa+AXw-nych i bardzo odpowiedzialnych stanowisk s+AUI-u+AXw-bowych.
Artyku+AUI- powsta+AUI- mi+ARk-dzy innymi w oparciu o ksi+AQUBfA-k+ARk- Lecha Kowalskiego pt. "Jaruzelski. Genera+AUI- ze skaz+AQU-" (Zysk i S-ka, 2012)

Artyku+AUI- powsta+AUI- mi+ARk-dzy innymi w oparciu o ksi+AQUBfA-k+ARk- Lecha Kowalskiego pt. "Jaruzelski. Genera+AUI- ze skaz+AQU-" (Zysk i S-ka, 2012)

Dla jasno+AVs-ci nale+AXw-y doda+AQc-, +AXw-e dotyczy+AUI-o to tak+AXw-e najbli+AXw-szej rodziny (+AXw-ony, dzieci) wojskowych. W efekcie +AXw-o+AUI-nierze stronili od +AVs-lub+APM-w ko+AVs-cielnych i chrzczenia dzieci. Same +AVs-wi+AQU-tynie omijali szerokim +AUI-ukiem, za+AVs- +AVs-lub ko+AVs-cielny c+APM-rki lub syna m+APM-g+AUI- oznacza+AQc- z+AUI-amanie kariery w armii.
Ko+AVs-cio+AUI-y na magazyny a kapelani na zielon+AQU- trawk+ARk-

Jaruzelski w swej walce z Ko+AVs-cio+AUI-em nie omieszka+AUI- uderzy+AQc- r+APM-wnie+AXw- w wojskowych kapelan+APM-w. Tych najbardziej niepokornych zwalniano, za+AVs- powsta+AUI-ych wakat+APM-w nie pozwalano obsadzi+AQc-. Tak+AXw-e garnizonowe ko+AVs-cio+AUI-y pad+AUI-y ofiar+AQU- zarz+AQU-dze+AUQ- genera+AUI-a. Najcz+ARkBWw-ciej sprowadza+AUI-y si+ARk- one do +IB4-przekwalifikowania+IB0- obiekt+APM-w sakralnych w magazyny (metoda zapo+AXw-yczona od Wielkiego Brata). Tak sta+AUI-o si+ARk- mi+ARk-dzy innymi z kaplicami w Krakowie i Tarnowie oraz ko+AVs-cio+AUI-ami w Che+AUI-mie Lubelskim, Hrubieszowie czy Kazuniu. Nieco lepszy los spotka+AUI- ko+AVs-ci+APMBQg- na terenie Akademii Sztabu Generalnego w Rembertowie, kt+APM-ry +IB4-tylko+IB0- zamkni+ARk-to.

Za podsumowanie ca+AUI-ej dzia+AUI-alno+AVs-ci genera+AUI-a na polu walki z Ko+AVs-cio+AUI-em w armii niech pos+AUI-u+AXwBBQ- s+AUI-owa cytowanego tutaj ju+AXw- wielokrotnie Lecha Kowalskiego:

Swego czasu Jaruzelski stwierdzi+AUI- jakoby, i+AXw- +AXw-a+AUI-uje, +AXw-e kiedy+AVs- obj+AQUBQg- stanowisko szefa G+AUIA8w-wnego Zarz+AQU-du Politycznego Wojska Polskiego. Ma czego +AXw-a+AUI-owa+AQc-.

Popatrz +AVs-cierwojadzie na swoje otoczenie. Wok+APMBQg- ciebie pe+AUI-no takich
zgni+AUI-ych smierdz+AQU-cych jaj jak ty. To twoi koledzy i rodzina. Na nich nie
plujesz?

MW

W dniu 2012-10-26 16:17, Przemysław W pisze:

Największy wróg kościoła?

Radykałowie kościelni. Tacy co to Bóg na ustach a Diabeł za skórą.

Użytkownik Trybun napisał:

W dniu 2012-10-26 16:17, Przemysław W pisze:

Największy wróg kościoła?

Radykałowie kościelni. Tacy co to Bóg na ustach a Diabeł za skórą.

Jak mówią ateuchy: "kiedy pupa boli, to znaczy że było dobrze"


--

"Główną motywacją mojej aktywności publicznej była potrzeba władzy
i żądza popularności. Ta druga była nawet silniejsza od pierwszej,
bo chyba jestem bardziej próżny, niż spragniony władzy. Nawet na pewno..."

- Donald Tusk: Gazeta Wyborcza, 15–16 października 2005

W dniu 2012-10-26 17:31, Przemysław W pisze:

Użytkownik Trybun napisał:

W dniu 2012-10-26 16:17, Przemysław W pisze:

Największy wróg kościoła?

Radykałowie kościelni. Tacy co to Bóg na ustach a Diabeł za skórą.

Jak mówią ateuchy: "kiedy pupa boli, to znaczy że było dobrze"

A tak trochę na temat i o faktach?

Użytkownik Trybun napisał:

W dniu 2012-10-26 17:31, Przemysław W pisze:

Użytkownik Trybun napisał:

W dniu 2012-10-26 16:17, Przemysław W pisze:

Największy wróg kościoła?

Radykałowie kościelni. Tacy co to Bóg na ustach a Diabeł za skórą.

Jak mówią ateuchy: "kiedy pupa boli, to znaczy że było dobrze"

A tak trochę na temat i o faktach?

Już raz było i na temat i o faktach, Wojciechu.

--

"Główną motywacją mojej aktywności publicznej była potrzeba władzy
i żądza popularności. Ta druga była nawet silniejsza od pierwszej,
bo chyba jestem bardziej próżny, niż spragniony władzy. Nawet na pewno..."

- Donald Tusk: Gazeta Wyborcza, 15–16 października 2005

On Fri, 26 Oct 2012 10:31:47 -0500, Przemysław W wrote:

Użytkownik Trybun napisał:

W dniu 2012-10-26 16:17, Przemysław W pisze:

Największy wróg kościoła?

Radykałowie kościelni. Tacy co to Bóg na ustach a Diabeł za skórą.

Jak mówią ateuchy: "kiedy pupa boli, to znaczy że było dobrze"

Opierasz to na własnym przykładzie ścierwojadzie?

MW