Obrońca komuny

Michnik wyrządził Polsce ogromne szkody przez swoje działania dla wybronienia i wybielenia komunizmu, przyhamowania autentycznych przemian dekomunizacyjnych i lustracji. Już 24 października 1989 roku Michnik postulował na łamach Gazety Wyborczej doprowadzenie do sojuszu wszystkich sił reformatorskich, tych z „Solidarności" i tych z PZPR, dodając, że: W pozytywnym ułożeniu stosunków Polski i ZSRR skrzydło reformatorskie z PZPR, tacy ludzie jak gen. Wojciech Jaruzelski czy pierwszy sekretarz KC Mieczysław Rakowski mogą odegrać zasadniczą rolę. I rzeczywiście M.F. Rakowski już ją odegrał, jadąc później do Moskwy, by przestrzec towarzyszy z Kremla przed przemianami w polskim stylu! Przypomnijmy tu również, niestety zbyt mało znaną w Polsce i stąd odpowiednio „nie docenioną", wypowiedź A. Michnika z wywiadu dla Komsomolskiej Prawdy z 29 września 1989 r., gdy wypowiadając się na temat systemu, który by odpowiadał wymogom życia, stwierdził między innymi: Niekiedy słyszy się opinie, że powinien to być system kapitalistyczny. Dla mnie jest to absurdalne. Obecnie w niektórych kołach w Polsce powstał kult słowa „prywatyzacja". Co to znaczy? Co prywatyzować? Koleje, samoloty? Przecież to bajki, absurd.

Czy to nie wskutek tych socjalistycznych iluzji prywatyzacja w Polsce ugrzęzła za czasĂłw T. Mazowieckiego na tyle miesięcy? W czasie debaty sejmowej w początkach września 1989 r. A. Michnik wystąpił przeciw wysuniętemu przez posła Kazimierza Ujazdowskiego postulatowi rozliczenia się z ludobĂłjcami w togach, tj. sędziami, ktĂłrzy w czasach stalinowskich skazywali ludzi na śmierć. Pół roku później  28 kwietnia 1990 r.  Michnik stanowczo wypowiedział się w debacie sejmowej przeciwko nacjonalizacji mienia PZPR. Występując na rzecz kompromisowego rozwiązania tej sprawy, Michnik powiedział między innymi: Przepraszam za osobiste wyznanie: 25 lat temu zostałem po raz pierwszy aresztowany przez komunistyczną policję. Wtedy miałem 18 lat. Od tego czasu byłem aresztowany i zatrzymywany wiele razy. Mnie nie trzeba tłumaczyć, Ĺźe komunizm to nic dobrego... Ale właśnie z tej perspektywy chcę powiedzieć, Ĺźe w niektĂłrych głosach, o czym mĂłwię z bĂłlem, usłyszałem coś, co bym nazwał antykomunizmem jaskiniowym. ..Inie chcę powiedzieć, Ĺźe dziś z popisywaniem się tymi deklaracjami, gdzie się PZPR miesza z błotem, przyrĂłwnuje do katyńskich mordercĂłw... ja nic wspĂłlnego nie mam i nie chcę mieć... I chcę do tego jeszcze dodać, Ĺźe w stanie wojennym, po 13 grudnia i siedząc w kryminale ja nie byłem aĹź tak ostroĹźny, Ĺźebym dzisiaj musiał być aĹź tak odwaĹźny... Wystąpienie Michnika przeciw nacjonalizacji mienia PZPR, choć jedna z jego najbardziej udanych oratorsko wypowiedzi, wywołało bardzo ostre sprzeciwy w wielu środowiskach solidarnościowych. Sprowokowało teĹź falę listĂłw protestacyjnych do Gazety Wyborczej. Najbardziej dramatyczny był publikowany w G W4 maja list dziennikarza Jana Sęka (jego ojciec został stracony w 1952 r. po wyroku śmierci wydanym przez sąd wojskowy z udziałem brata Adama Michnika - Stefana). Jan Sęk pisał: .. .Pan Adam Michnik niepotrzebnie martwił się w Sejmie o stosunek narodu polskiego do komunistĂłw, ktĂłrzy sprawili tu po wojnie niejeden, a dziesięć KatyniĂłw. Zabili w polskich więzieniach ponad 40 tyś. ludzi. My komunistĂłw nie nienawidzimy. My nimi gardzimy. RĂłwnieĹź podporucznikiem Stefanem Michnikiem, stalinowskim sędziąmordercą, pojętnym uczniem katyńskich oprawcĂłw. Przypominanie w takim kontekście rodzinnym własnego uwięzienia jest grubym nietaktem. A co do majątku partii: gdyby od pana Adama zaleĹźała decyzja, czy pozostawiłby majątek i NKWD? Jego namiętne określenia, ,jaskiniowy antykomunizm" przypominają „zoologiczny antykomunizm " Przymanowskiego i KoĹşniewskiego.

Jan Sęk tłumaczył mi kiedyś w rozmowie, że nigdy nie miał żadnych pretensji do A. Michnika z powodu jego brata, bo trudno, żeby ktoś odpowiadał za to, co zrobił inny członek rodziny. Nie miał pretensji aż do chwili, gdy A. Michnik wystąpił w Sejmie przeciw rozliczaniu stalinowskich ludobójców. W tej akurat sprawie powinien, przynajmniej ze względów rodzinnych, zachować całkowitą powściągliwość.

10 maja 1990 r. na łamach Gazety Wyborczej ukazał się list Stefana Kruka z Lublina do Adama Michnika. Autor listu pisał między innymi:.. .Powiada Pan dramatycznie, że nie ma nic wspólnego z tezą posła Borowskiego, iż rządy PZPR w Polsce wyrosły na trupach ofiar Katynia. To jest Pańskie credo polityczne. A jaka jest prawda historyczna? Taka, że Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem gen. W. Sikorskiego po ujawnieniu prawdziwych sprawców zbrodni katyńskiej. Był to wy godny pretekst... Kto tu więc rozmija się z prawdą poseł Borowski czy Pan?... Dodajmy, że właśnie zerwanie stosunków z rządem gen. W. Sikorskiego stworzyło później podstawy radzieckiej polityki powołania samozwańczego PKWN w Lublinie, prekursora służalczej polityki PZPR wobec ZSRR.

Zdzisław Najder tak skomentował wystąpienie Michnika w obronie majątku PZPR: ...Adam Michnik w płomiennym przemówieniu 28 kwietnia odcinał się od tych, którzy kierują się nienawiścią. Ale trzeba odróżnić nienawiść do ludzi (rzecz dla chrześcijanina naganna) od nienawiści do instytucji. I tolerancja wobec ludzi nie jest tym samym, co równouprawnienie organizacyjne. Tym, którzy domagają się upaństwowienia spuścizny po PZPR, nie chodzi przecież o odebranie schedy wdowom i sierotom po sekretarzach...

Ciekawe argumenty do powyższego sporu wniósł głos Romana Bielińskiego, publikowany na łamach katolickiego Ładu z l O czerwca 1990 r. R. Bieliński pisał między innymi: ...Spora część naszych parlamentarzystów na czele z Adamem Michnikiem broni praw spadkobierców PZPR. Bardzo to chwalebne, należy bronić rzeczywiście praw wszystkich, ale wydaje mi się, że posłowie powinni bronić najpierw moich praw, bo bardziej (chyba) są moimi posłami niż PZPR. Otóż przez wiele lat wyjmowano mi i wielu milionom bezpartyjnych z kieszeni pieniądze via budżet na rzecz PZPR bez pytania nas o zgodę. Dlaczego nie będąc członkiem partii przez wiele lat musiałem finansować, a obecnie mam godzić się z tym, że to, co zostało mi zabrane ma dalej służyć tym, którzy mnie ograbili?(...)

Michnik lubi akcentować jako wzorzec swoją postawę wobec komunistów. On przecież siedział w więzieniach i oto teraz wszystko wybacza; jak na tym tle wyglądają mściwi antykomuniści, zwłaszcza ci, którzy nigdy nie cierpieli w więzieniu tak jak Michnik. Nieuczciwość Michnika polega na tym, że starannie milczy o tym, że wybaczanie komunistom oznaczałoby przebaczenie również tym, którzy tysiącom Polaków zgotowali o wiele cięższe cierpienia niż Michnikowi. Jak to akcentował kiedyś były więzień komunizmu w czasach stalinowskich Stanisław Murzański: (...) Jedni jak Adam Michnik pisali w więzieniu książki, drudzy zbierali na posadzce zęby (...) (S. Murzański: Jak kryminalista z kryminalistą Tygodnik Solidarność 27 marca 1998).

Wybielacz leninizmu

Komunizujący od młodości Michnik obciążał winą za to, co się stało w Związku Sowieckim wyłącznie stalinizm. Tego typu pogląd wyraził m.in. na łamach sowieckiego tygodnika politycznego „Nowoje Wriemia" z 10II 1990 r. Stanowisko Michnika wywołało protest redaktora naczelnego niezaleĹźnego moskiewskiego tygodnika informacyjnego Express-Kronika Aleksandra Podrabinka. W liście otwartym do Michnika, opublikowanym w tym piśmie (nr l O z 1990 r.) Podrabinek przypomniał, Ĺźe istota terroru stalinowskiego  terroryzm, znalazła odbicie juĹź w leninowskim dekrecie o czerwonym terrorze (5 IX 1918 r.) i stworzeniu w latach 1918-1920 systemu obozĂłw koncentracyjnych. Podrabinek stwierdził: Dla władz teza o winie stalinizmu za katastrofę naszego Ĺźycia społecznego jest wygodna. Wyrzekając się Stalina mają jeszcze nadzieję uratować Lenina, wyrzekając się stalinizmu dążą do uratowania socjalizmu (...). Na tym tle, Panie Michnik, Pańskie wypowiedzi o stalinizmie nie wyglądają zbyt pociągająco (...) (cyt. za tłumaczeniem listu otwartego A. Podrabinka, Ład'23 W 1990 r.).